Λίγες ημέρες πριν επιστρέψει στην Αθήνα για τα επίσημα εγκαίνια του νέου μουσείου της Ακρόπολης, ο αρχιτέκτονας του, ο Ελβετός Μπερνάρ Τσούμι, δηλώνει στις Εικόνες ότι «πρέπει να είναι κανείς πολύ ταπεινός και την ίδια στιγμή να είναι τρομερά αλαζόνας για να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο έργο».
Μιλήστε μας για το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και τι «δηλώνει»;
Το κτίριο παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία. Κατ’ αρχάς, το πρώτο του επίπεδο συνδέεται με τις ανασκαφές. Είναι κάτι πρωτόγνωρο να πρέπει να διασώσεις και να αναδείξεις τα ευρήματα και γι’ αυτό χρειάστηκε να κατασκευάσουμε το κτίριο πάνω σε πιλοτή. Το ισόγειο στην πραγματικότητα έγινε για να προβάλει τις ανασκαφές και γι’ αυτό υπάρχει, αντί άλλου υλικού στο δάπεδο, γυαλί. Το δεύτερο επίπεδο έχει κατασκευαστεί για να φιλοξενήσει όλα τα γλυπτά και τα έργα που συνδέονται με την Ακρόπολη. Αυτό το μέρος του κτιρίου, η γεωμετρία του, ακολουθεί τη γεωμετρία του δρόμου. Ομως η αίθουσα στο τρίτο επίπεδο, όλη από γυαλί, είναι το αντίστοιχον του Παρθενώνα. Είναι απολύτως παράλληλη προς τον Παρθενώνα. Γι’ αυτό το κτίριο μοιάζει να αλλάζει πορεία στο τελευταίο πάτωμα και οι γωνίες του εξέχουν από το υπόλοιπο κτίριο, πάνω από τον δρόμο.
Πώς σχεδιάστηκαν οι αίθουσες; Εννοώ, λάβατε υπόψη τα εκθέματα που θα έμπαιναν σε αυτές;
Είχαμε μια πολύ συγκεκριμένη λίστα με φωτογραφίες και διαστάσεις σχεδόν όλων των εκθεμάτων, αρχιτεκτονικών θραυσμάτων, γλυπτών και αγαλμάτων. Τοποθετήσαμε τα μεγαλύτερα κομμάτια (τα αετώματα, τη ζωφόρο) σχεδόν από τις πρώτες πρώτες μέρες που καταπιαστήκαμε με τον σχεδιασμό. Για τα μικρότερα ατομικά γλυπτά ή αγάλματα, δημιουργήθηκε η μεγάλη αίθουσα των Αρχαϊκών, προκειμένου οι επιμελητές να τοποθετήσουν τα γλυπτά ανάλογα με τον τύπο, την ιστορία τους κ.λπ.
Ποια αρχιτεκτονική γραμμή ακολουθήσατε;
Ακολουθήσαμε μια μινιμαλιστική γραμμή, τόσο σε ό,τι αφορά τα υλικά όσο και στη φόρμα, καθώς δεν θέλαμε, κατ’ ουδένα τρόπο να αντιπαρατεθούμε στον Παρθενώνα. Υπήρξαν, ξέρετε, κάποιοι που υποστήριζαν ότι το Νέο Μουσείο θα έπρεπε να έχει το στυλ του Παρθενώνα. Ομως ποιος θέλει -εγώ τουλάχιστον δεν το ήθελα καθόλου- να μιμηθεί τον Φειδία; Ηθελα, όμως, να σκεφτώ όπως ο Πυθαγόρας. Δηλαδή, να έχω στο μυαλό μου τα μαθηματικά και τη γεωμετρία και να αρχίσω από ένα επίπεδο αφαίρεσης.
Ποια είναι τα κύρια υλικά που χρησιμοποιήσατε;
Τα υλικά είναι απλά: Γυαλί, τσιμέντο, σίδερο. Για το εσωτερικό του μουσείου, χρησιμοποιήσαμε μάρμαρο, γυαλί και τσιμέντο.
Τι σας οδήγησε στην επιλογή αυτών των υλικών;
Διάλεξα το τσιμέντο επειδή απορροφά το φως. Τα αγάλματα, τα αυθεντικά έργα και όχι τα αντίγραφα, είναι φιλοτεχνημένα σε μάρμαρο, το οποίο αντανακλά το φως. Στο φόντο του τσιμέντου, τα μαρμάρινα εκθέματα αναδεικνύονται ιδιαίτερα. Οχι μόνον αυτό. Πάνω στο τσιμέντο τα αγάλματα ζωντανεύουν.
Υπάρχουν κάποια άλλα τεχνολογικά δεδομένα που έπρεπε να λάβετε υπόψη σας για την κατασκευή του μουσείου;
Υπάρχουν δύο ζητήματα που έχουν την ξεχωριστή σημασία τους για την κατασκευή και έχουν να κάνουν με την περιοχή. Το ένα είναι πως πρόκειται για μια σεισμογενή χώρα και το δεύτερο πως πρόκειται για μια πολύ ζεστή χώρα. Ετσι, χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε την πιο σύγχρονη αντισεισμική τεχνολογία και αντί να κατασκευάσουμε ένα βαρύ κτίριο καταφύγαμε σε μια δομή απαλή και ευέλικτη. Για την αντισεισμικότητα, χρησιμοποιήσαμε τις πιο εξελιγμένες τεχνικές από την εμπειρία μας στην Ιαπωνία και την Καλιφόρνια, σύμφωνα με τις οποίες το κάτω μέρος του κτιρίου είναι καλά στερεωμένο στο έδαφος, ενώ το επάνω μέρος είναι σχεδόν χωρισμένο από αυτό, με ένα είδος «μαξιλαριού», με τέτοιο τρόπο ώστε το επάνω μέρος να μπορεί να κινείται ανεξάρτητα από το κάτω. Σχετικά με την αντιμετώπιση της ζέστης, προχωρήσαμε σε μια ειδική τεχνική στις γυάλινες επιφάνειες. Υπάρχουν κενά ανάμεσα στα διπλά κρύσταλλα του άνω πατώματος, έτσι ο ζεστός αέρας από τις αίθουσες μπορεί να κυκλοφορεί ανάμεσα στα κενά των γυάλινων τοίχων, από το ταβάνι έως το πάτωμα, όπου ο αέρας δροσίζεται και επιστρέφει στις αίθουσες.
Πώς αισθάνεστε που σχεδιάσατε το νέο μουσείο της Ακρόπολης; Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Είναι μοναδική η αίσθηση. Μπόρεσα να κατασκευάσω ένα σύγχρονο κτίριο που είναι τόσο κοντά στον Παρθενώνα. Τι σημαίνει αυτό; Τι μπορεί να σημαίνει παρά μόνον ότι πρέπει να είναι κανείς πολύ ταπεινός και την ίδια στιγμή να είναι τρομερά αλαζόνας για να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο έργο. Οταν μιλάμε για τον Παρθενώνα, μιλάμε για το αριστούργημα της αρχαίας αρχιτεκτονικής και το να χτίσεις δίπλα του, να ξεκινήσεις έναν διάλογο μαζί του, είναι μοναδική εμπειρία.
Κατασκευάζοντας το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, είστε πλέον και μέρος του ανοιχτού ζητήματος των γλυπτών του Παρθενώνα. Ποια είναι η θέση σας για την επιστροφή τους;
Υποστηρίζω θερμά την επιστροφή τους. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι τα Μάρμαρα θα επιστρέψουν. Σίγουρα θα επιστρέψουν. Τώρα που το κτίριο ολοκληρώθηκε, όλοι μπορούν να δουν την ποιότητα του φωτός και όλοι μπορούν να δουν τον τρόπο με τον οποίον αναδεικνύονται τα έργα και να κάνουν σύγκριση με τον τρόπο που είναι τοποθετημένα τα έργα στο Βρετανικό Μουσείο. Οποιος έχει μάτια βλέπει και καταλαβαίνει ότι η ίδια η λογική απαιτεί να επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα στον τόπο τους.
Τα εγκαίνια
Το κτίριο παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία. Κατ’ αρχάς, το πρώτο του επίπεδο συνδέεται με τις ανασκαφές. Είναι κάτι πρωτόγνωρο να πρέπει να διασώσεις και να αναδείξεις τα ευρήματα και γι’ αυτό χρειάστηκε να κατασκευάσουμε το κτίριο πάνω σε πιλοτή. Το ισόγειο στην πραγματικότητα έγινε για να προβάλει τις ανασκαφές και γι’ αυτό υπάρχει, αντί άλλου υλικού στο δάπεδο, γυαλί. Το δεύτερο επίπεδο έχει κατασκευαστεί για να φιλοξενήσει όλα τα γλυπτά και τα έργα που συνδέονται με την Ακρόπολη. Αυτό το μέρος του κτιρίου, η γεωμετρία του, ακολουθεί τη γεωμετρία του δρόμου. Ομως η αίθουσα στο τρίτο επίπεδο, όλη από γυαλί, είναι το αντίστοιχον του Παρθενώνα. Είναι απολύτως παράλληλη προς τον Παρθενώνα. Γι’ αυτό το κτίριο μοιάζει να αλλάζει πορεία στο τελευταίο πάτωμα και οι γωνίες του εξέχουν από το υπόλοιπο κτίριο, πάνω από τον δρόμο.
Πώς σχεδιάστηκαν οι αίθουσες; Εννοώ, λάβατε υπόψη τα εκθέματα που θα έμπαιναν σε αυτές;
Είχαμε μια πολύ συγκεκριμένη λίστα με φωτογραφίες και διαστάσεις σχεδόν όλων των εκθεμάτων, αρχιτεκτονικών θραυσμάτων, γλυπτών και αγαλμάτων. Τοποθετήσαμε τα μεγαλύτερα κομμάτια (τα αετώματα, τη ζωφόρο) σχεδόν από τις πρώτες πρώτες μέρες που καταπιαστήκαμε με τον σχεδιασμό. Για τα μικρότερα ατομικά γλυπτά ή αγάλματα, δημιουργήθηκε η μεγάλη αίθουσα των Αρχαϊκών, προκειμένου οι επιμελητές να τοποθετήσουν τα γλυπτά ανάλογα με τον τύπο, την ιστορία τους κ.λπ.
Ποια αρχιτεκτονική γραμμή ακολουθήσατε;
Ακολουθήσαμε μια μινιμαλιστική γραμμή, τόσο σε ό,τι αφορά τα υλικά όσο και στη φόρμα, καθώς δεν θέλαμε, κατ’ ουδένα τρόπο να αντιπαρατεθούμε στον Παρθενώνα. Υπήρξαν, ξέρετε, κάποιοι που υποστήριζαν ότι το Νέο Μουσείο θα έπρεπε να έχει το στυλ του Παρθενώνα. Ομως ποιος θέλει -εγώ τουλάχιστον δεν το ήθελα καθόλου- να μιμηθεί τον Φειδία; Ηθελα, όμως, να σκεφτώ όπως ο Πυθαγόρας. Δηλαδή, να έχω στο μυαλό μου τα μαθηματικά και τη γεωμετρία και να αρχίσω από ένα επίπεδο αφαίρεσης.
Ποια είναι τα κύρια υλικά που χρησιμοποιήσατε;
Τα υλικά είναι απλά: Γυαλί, τσιμέντο, σίδερο. Για το εσωτερικό του μουσείου, χρησιμοποιήσαμε μάρμαρο, γυαλί και τσιμέντο.
Τι σας οδήγησε στην επιλογή αυτών των υλικών;
Διάλεξα το τσιμέντο επειδή απορροφά το φως. Τα αγάλματα, τα αυθεντικά έργα και όχι τα αντίγραφα, είναι φιλοτεχνημένα σε μάρμαρο, το οποίο αντανακλά το φως. Στο φόντο του τσιμέντου, τα μαρμάρινα εκθέματα αναδεικνύονται ιδιαίτερα. Οχι μόνον αυτό. Πάνω στο τσιμέντο τα αγάλματα ζωντανεύουν.
Υπάρχουν κάποια άλλα τεχνολογικά δεδομένα που έπρεπε να λάβετε υπόψη σας για την κατασκευή του μουσείου;
Υπάρχουν δύο ζητήματα που έχουν την ξεχωριστή σημασία τους για την κατασκευή και έχουν να κάνουν με την περιοχή. Το ένα είναι πως πρόκειται για μια σεισμογενή χώρα και το δεύτερο πως πρόκειται για μια πολύ ζεστή χώρα. Ετσι, χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε την πιο σύγχρονη αντισεισμική τεχνολογία και αντί να κατασκευάσουμε ένα βαρύ κτίριο καταφύγαμε σε μια δομή απαλή και ευέλικτη. Για την αντισεισμικότητα, χρησιμοποιήσαμε τις πιο εξελιγμένες τεχνικές από την εμπειρία μας στην Ιαπωνία και την Καλιφόρνια, σύμφωνα με τις οποίες το κάτω μέρος του κτιρίου είναι καλά στερεωμένο στο έδαφος, ενώ το επάνω μέρος είναι σχεδόν χωρισμένο από αυτό, με ένα είδος «μαξιλαριού», με τέτοιο τρόπο ώστε το επάνω μέρος να μπορεί να κινείται ανεξάρτητα από το κάτω. Σχετικά με την αντιμετώπιση της ζέστης, προχωρήσαμε σε μια ειδική τεχνική στις γυάλινες επιφάνειες. Υπάρχουν κενά ανάμεσα στα διπλά κρύσταλλα του άνω πατώματος, έτσι ο ζεστός αέρας από τις αίθουσες μπορεί να κυκλοφορεί ανάμεσα στα κενά των γυάλινων τοίχων, από το ταβάνι έως το πάτωμα, όπου ο αέρας δροσίζεται και επιστρέφει στις αίθουσες.
Πώς αισθάνεστε που σχεδιάσατε το νέο μουσείο της Ακρόπολης; Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Είναι μοναδική η αίσθηση. Μπόρεσα να κατασκευάσω ένα σύγχρονο κτίριο που είναι τόσο κοντά στον Παρθενώνα. Τι σημαίνει αυτό; Τι μπορεί να σημαίνει παρά μόνον ότι πρέπει να είναι κανείς πολύ ταπεινός και την ίδια στιγμή να είναι τρομερά αλαζόνας για να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο έργο. Οταν μιλάμε για τον Παρθενώνα, μιλάμε για το αριστούργημα της αρχαίας αρχιτεκτονικής και το να χτίσεις δίπλα του, να ξεκινήσεις έναν διάλογο μαζί του, είναι μοναδική εμπειρία.
Κατασκευάζοντας το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, είστε πλέον και μέρος του ανοιχτού ζητήματος των γλυπτών του Παρθενώνα. Ποια είναι η θέση σας για την επιστροφή τους;
Υποστηρίζω θερμά την επιστροφή τους. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι τα Μάρμαρα θα επιστρέψουν. Σίγουρα θα επιστρέψουν. Τώρα που το κτίριο ολοκληρώθηκε, όλοι μπορούν να δουν την ποιότητα του φωτός και όλοι μπορούν να δουν τον τρόπο με τον οποίον αναδεικνύονται τα έργα και να κάνουν σύγκριση με τον τρόπο που είναι τοποθετημένα τα έργα στο Βρετανικό Μουσείο. Οποιος έχει μάτια βλέπει και καταλαβαίνει ότι η ίδια η λογική απαιτεί να επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα στον τόπο τους.
Τα εγκαίνια
Το όνειρο της Μελίνας Μερκούρη παίρνει σάρκα και οστά. Το όραμα ενός νέου μουσείου για την Ακρόπολη και ταυτόχρονα μιας στέγης για όλα τα γλυπτά του Παρθενώνα επιτέλους πραγματοποιείται.
Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης θα ανοίξει επίσημα τις πύλες του στις 17 Ιουνίου. Οι εκδηλώσεις για τα εγκαίνια θα διαρκέσουν μία εβδομάδα και θα κορυφωθούν στις 20 Ιουνίου, με την άφιξη στη χώρα μας αρχηγών κρατών, πρωθυπουργών και προσωπικοτήτων από τη διεθνή πολιτική και πολιτιστική σκηνή, ενώ την ίδια ημέρα σε παγκόσμια τηλεοπτική κάλυψη αναμένονται μουσειακές αποκαλύψεις και η παρουσίαση όλων των εκθεμάτων με τρόπο αναπάντεχο, όπως έχει αναφέρει ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς.
Από τις 21 Ιουνίου, οι πολίτες θα μπορούν να επισκέπτονται το μουσείο στη συμβολική τιμή του 1 ευρώ για να «δοθεί», σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτισμού, «η δυνατότητα στους πάντες να το επισκεφθούν αλλά και για τιμηθεί ο Ελληνας φορολογούμενος που το χρηματοδότησε από τον ιδρώτα του». Aπό το 2010, η τιμή εισόδου θα είναι 5 ευρώ.
ΘΑΥΜΑΣΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ
Ο αρχιτέκτονας των μητροπόλεων
Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης θα ανοίξει επίσημα τις πύλες του στις 17 Ιουνίου. Οι εκδηλώσεις για τα εγκαίνια θα διαρκέσουν μία εβδομάδα και θα κορυφωθούν στις 20 Ιουνίου, με την άφιξη στη χώρα μας αρχηγών κρατών, πρωθυπουργών και προσωπικοτήτων από τη διεθνή πολιτική και πολιτιστική σκηνή, ενώ την ίδια ημέρα σε παγκόσμια τηλεοπτική κάλυψη αναμένονται μουσειακές αποκαλύψεις και η παρουσίαση όλων των εκθεμάτων με τρόπο αναπάντεχο, όπως έχει αναφέρει ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς.
Από τις 21 Ιουνίου, οι πολίτες θα μπορούν να επισκέπτονται το μουσείο στη συμβολική τιμή του 1 ευρώ για να «δοθεί», σύμφωνα με τον υπουργό Πολιτισμού, «η δυνατότητα στους πάντες να το επισκεφθούν αλλά και για τιμηθεί ο Ελληνας φορολογούμενος που το χρηματοδότησε από τον ιδρώτα του». Aπό το 2010, η τιμή εισόδου θα είναι 5 ευρώ.
ΘΑΥΜΑΣΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ
Ο αρχιτέκτονας των μητροπόλεων
Ο Μπερνάρ Τσουμί, ο Γαλλοελβετός αρχιτέκτονας του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, έχει δημιουργήσει και πολλά άλλα διάσημα αρχιτεκτονήματα στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Για τον Μπερνάρ Τσουμί, όμως, αυτό ήταν σίγουρα το πιο φιλόδοξο έργο του αλλά και «το πιο ενδιαφέρον». Ενα έργο μέσα σε μια πόλη βουτηγμένη στο φως και ένα έργο σε διάλογο με το πολυτιμότερο μνημείο της Ανθρωπότητας.
Ο Μπερνάρ Τσουμί γεννήθηκε ... αρχιτέκτονας, από πατέρα αρχιτέκτονα και μάλιστα ιδρυτή της Πολυτεχνικής Σχολής της Λοζάνης. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Ζυρίχη και διετέλεσε κοσμήτορας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Η καριέρα του απογειώθηκε το 1983, όταν κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό για το Πάρκο της Βιλέτ στο Παρίσι, έναν χώρο 500 στρεμμάτων με εντυπωσιακά κτίρια, μονοπάτια, γέφυρες και κήπους όπου στεγάστηκαν η Πόλη της Μουσικής και η Πόλη των Επιστημών και της Βιομηχανίας. Στη συνέχεια, δούλεψε στην επέκταση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, τη Γυάλινη Βιντεοθήκη του ολλανδικού μουσείου Γκρόνινγκεν και τις εγκαταστάσεις της εταιρείας Vacheron-Constantin στη Γενεύη.
TEA ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ "ΕΘΝΟΣ" 11/06/2009
Ο Μπερνάρ Τσουμί γεννήθηκε ... αρχιτέκτονας, από πατέρα αρχιτέκτονα και μάλιστα ιδρυτή της Πολυτεχνικής Σχολής της Λοζάνης. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Ζυρίχη και διετέλεσε κοσμήτορας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Η καριέρα του απογειώθηκε το 1983, όταν κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό για το Πάρκο της Βιλέτ στο Παρίσι, έναν χώρο 500 στρεμμάτων με εντυπωσιακά κτίρια, μονοπάτια, γέφυρες και κήπους όπου στεγάστηκαν η Πόλη της Μουσικής και η Πόλη των Επιστημών και της Βιομηχανίας. Στη συνέχεια, δούλεψε στην επέκταση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, τη Γυάλινη Βιντεοθήκη του ολλανδικού μουσείου Γκρόνινγκεν και τις εγκαταστάσεις της εταιρείας Vacheron-Constantin στη Γενεύη.
TEA ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ "ΕΘΝΟΣ" 11/06/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου