Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο

Περιδιαβαίνοντας το παρελθόν της Μεσσηνίας
Σχεδόν ένα μήνα μετά τα εγκαίνια του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας ξαναβρεθήκαμε στο ανακατασκευασμένο κτήριο της παλιάς Δημοτικής Αγοράς, στην καρδιά του Ιστορικού Κέντρου Καλαμάτας. Και διαπιστώσαμε ότι την ημέρα των εγκαινίων, μέσα στη βαβούρα, δεν είχαμε προλάβει να δούμε τίποτα από αυτό τον υπέροχο χώρο. Χωρίς βιασύνη αυτή τη φορά, ξαναπήραμε το δρόμο της έκθεσης που θυμίζει τη ροή του ποταμού Παμίσου και ταξιδέψαμε στο λαμπρό παρελθόν της Μεσσηνίας!
Απαραίτητο για την ξενάγηση το κατατοπιστικό έντυπο, που μας δόθηκε από τις κυρίες στο γκισέ της εισόδου. Πρώτη στάση, στο ταμπλό με το χάρτη της Μεσσηνίας, όπου έχουν «σημαδευτεί» οι περιοχές από τις οποίες προέρχονται τα εκθέματα. Τα ευρήματα δεν παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά, αλλά σε τοπογραφικές ενότητες, ανάλογα με τη σύγχρονη θέση όπου βρέθηκαν: αριστερά οι επαρχίες Πυλίας και Τριφυλίας, στο κέντρο της Μεσσήνης και δεξιά της Καλαμάτας.

«Στο μουσείο θα βρείτε ιστορίες και αντικείμενα που αποκαλύπτουν την καθημερινή ζωή και τις δραστηριότητες των ανθρώπων, που διαχρονικά κατοίκησαν αυτό τον τόπο…» διαβάζουμε στο επόμενο ταμπλό. Η «ηλικία» των εκθεμάτων ξεκινά από την Τελική Νεολιθική Εποχή (4.000 π.Χ.) και τα πρώτα ίχνη κατοίκησης σε Βοϊδοκοιλιά, Κορυφάσιο ή Χώρα και φτάνει στην Ύστερη Βυζαντινή Περίοδο (1453: Άλωση Κωνσταντινούπολης). Ενδιάμεσα περνάμε από την Πρώιμη, Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού, την Πρωτογεωμετρική, Γεωμετρική και Αρχαϊκή Περίοδο, την Κλασσική, Ελληνιστική και Ρωμαϊκή, την Πρώιμη, Μέση και Ύστερη Βυζαντινή.
Μουσική
Καθώς προχωρούμε, ακούγεται μια διακριτική μουσική, που θα μας συνοδεύσει σε όλη την περιήγηση. Είναι από το εξαιρετικό βίντεο της Καλαματιανής σκηνοθέτιδας Κλεώνης Φλέσσα, για τους σεισμούς της Καλαμάτας και τις αναστηλώσεις των βυζαντινών μνημείων. Λίγο πιο κάτω θα συναντήσουμε και δεύτερο βίντεο της ίδιας, το οποίο αναφέρεται στο «νερό».
Το μεγάλο ψηφιδωτό δάπεδο που βρέθηκε σε ρωμαϊκή έπαυλη στην περιοχή του Χαρακοπιού, μας τραβά αμέσως την προσοχή. Το ίδιο και τα ενετικά νομίσματα από το Χατζή. Κάποια στιγμή αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε σταματήσει να παρατηρούμε τα εκθέματα και θαυμάζουμε το στήσιμο της έκθεσης. Οι περισσότερες προθήκες είναι διάφανες, ώστε μέσα από τη μία βιτρίνα βλέπεις και την άλλη που βρίσκεται πίσω της.
Στο κομμάτι της Τριφυλίας στεκόμαστε θαμπωμένοι μπροστά σε ένα λαμπερό εύρημα του 17 αι. π.Χ. Θυμάστε το μελανόμορφο κάνθαρο (κύπελλο κρασιού) που τοποθέτησε ο πρωθυπουργός, συμβολικά, ως θεμέλιο λίθο στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης; Ε, κάνθαρο έχουμε κι εμείς, και μάλιστα χρυσό! Από την Περιστεριά. Θα τον δείτε μόνο του, σε ξεχωριστή βιτρίνα.
Επίσης μόνο, σε διπλανή προθήκη, υπέροχα φωτισμένο, βλέπουμε ένα πανέμορφο μικρούτσικο, αλλά σημαντικότατο, λόγω παλαιότητας, έκθεμα: ειδώλιο νεολιθικού τύπου από τη Μάλθη, που παριστάνει γυμνή, καθιστή, γυναικεία μορφή. Σκέτο κόσμημα!
Στο κέντρο του Μουσείου τα σημαντικά ευρήματα της πασίγνωστης πια Αρχαίας Μεσσήνης, καθώς και δύο ωραιότατα μωσαϊκά από το Δεσύλλα. Κομψοτεχνήματα τα αφιερώματα από το Ιερό του θεού Παμίσου.
Στην ενότητα της Καλαμάτας, μεταξύ πολλών άλλων, συναντάμε και το αφιερωματικό ειδώλιο ιππόκαμπου, από τα Ακοβίτικα, σύμβολο σήμερα της δημοτικής επιχείρησης «Φάρις».
Αίθουσα για… δράση!
Μη νομίσετε ότι, αφού είδατε τα εκθέματα, έχετε ολοκληρώσει την επίσκεψη. Στο βάθος υπάρχει χώρος δραστηριοτήτων! Δύο υπολογιστές αποτελούν προέκταση της έκθεσης, όπου μπορείτε «παίζοντας» να διαπιστώσετε τι γνωρίζετε ή τι θυμάστε απ’ όσα είδατε. Στη διπλανή αίθουσα διεξάγονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα για γονείς και παιδιά, αλλά και μαθητές σχολείων. Με ενθουσιασμό μάς μιλά γι’ αυτά η αρχαιολόγος - μουσειολόγος της ΛΗ΄ ΕΠΚΑ Νατάσσα Γλαράκη.
Στην είσοδο του μουσείου δίνεται στην οικογένεια ο σάκος με το εκπαιδευτικό υλικό. Υπάρχουν σάκοι με τέσσερα διαφορετικά προγράμματα. Για τα εργαλεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, τα μέσα μεταφοράς, τα λυχνάρια, τα ζώα. Οι σάκοι περιέχουν από κάρτες με γρίφους μέχρι παζλ με εικόνες εκθεμάτων. «Μας ενδιαφέρει η προσέγγιση της ιστορίας από τα παιδιά με βιωματικό τρόπο» λέει η κα Γλαράκη. Άλλο πρόγραμμα είναι οι κατασκευές. Για παράδειγμα, με τουβλάκια που θα βρουν στην αίθουσα δραστηριοτήτων, τα παιδιά χτίζουν «αρχαία» τείχη ή με «χάρτινες» ψηφίδες φτιάχνουν ψηφιδωτά, τα οποία παίρνουν στο σπίτι. Μπορούν, επίσης, να πλάσουν αντίγραφα εκθεμάτων με πηλό!
«Προσπαθούμε να ενώσουμε την αρχαιότητα με το σήμερα. Στόχος, ένα ζωντανό μουσείο ανοιχτό στον κόσμο» σημειώνει η κα Γλαράκη. «Γι’ αυτό και στην έκθεση έχουν χρησιμοποιηθεί σύγχρονα ονόματα τοποθεσιών. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζει ο επισκέπτης τον τόπο του. Έρχονται άνθρωποι και χαίρονται για τα εκθέματα που έχουν βρεθεί στο χωριό τους. Συνειδητοποιούν έτσι την ιστορία του τόπου τους».
Λίγο πριν βγούμε στην έξοδο με το πωλητήριο βιβλίων για την Αρχαία Μεσσηνία και Πελοπόννησο, κοιτάζουμε το ταμπλό: «Το ταξίδι στο παρελθόν ξεκινά αλλά δεν τελειώνει στο Μουσείο. Συνεχίζεται στην εύφορη μεσσηνιακή γη, στη ματιά, στη σκέψη, στην ψυχή κάθε ταξιδιώτη…».
Για το στήσιμο αυτού του ωραίου χώρου δούλεψε αρκετός κόσμος. Το προσωπικό της ΛΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων με επικεφαλής τη διευθύντρια κα Ξένη Αραπογιάννη, καθώς και της 26ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με προϊσταμένη την κα Ευγενία Χαλκιά, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του υπ. Πολιτισμού.
Της Μαρίας Νίκα "ΘΑΡΡΟΣ" 05/07/2009