Του Αντώνη Σαμαρά
Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός δεν είναι δύο βολικές λεξούλες. Δεν είναι «άδειο πουκάμισο», ούτε «σημαία ευκαιρίας» που καλύπτει όλους χωρίς να λέει τίποτε. Για να κατανοήσουμε τον κοινωνικό φιλελευθερισμό, πρέπει να αντιληφθούμε τη σχέση του με τέσσερις έννοιες: την ανταγωνιστικότητα, τη διάχυση, τη μεσαία τάξη και την Πατρίδα.
Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός συνοψίζεται σε δύο συνθήματα: «Ανταγωνιστικότητα παντού» και «Αξιοκρατία παντού». Σε τελευταία ανάλυση, η αξιοκρατία είναι προϋπόθεση ανταγωνιστικότητας. Μια χώρα οφείλει να αξιοποιεί στο έπακρο όλα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Δεν αρκεί να ευημερούν μόνο κάποιοι «εθνικοί πρωταθλητές». Πρέπει να ανθεί η επιχειρηματικότητα παντού, σε όλα τα μεγέθη και σε όλες τις κλίμακες. Ολοι να έχουν τις ευκαιρίες να αναδειχθούν. Και το κράτος να επεμβαίνει όχι για να υποκαταστήσει τους επιχειρηματίες, αλλά για να εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχουν στρεβλώσεις, ούτε «μονοπωλιακές καταστάσεις», ούτε «ολιγοπωλιακές πρακτικές», ούτε «δεσπόζουσες θέσεις», ούτε «εμπόδια εισόδου» νέων επιχειρήσεων. Και να εξασφαλίζει ισότητα στους όρους ανταγωνισμού και στις ευκαιρίες. Ωστε να γίνει η «στροφή στην ποιότητα» σε όλους τους κλάδους. Η Ελλάδα δεν έχει μεγάλες κλίμακες, αλλά έχει ποιοτικό βάθος σε πολλούς τομείς. Αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Η διάχυση εισοδήματος είναι η δεύτερη ουσιώδης προϋπόθεση του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Διάχυση γίνεται μέσα από τη δυναμική της αγοράς, όπου η δραστηριότητα σε έναν τομέα μεταδίδεται και στους άλλους και συμπαρασύρει τους άλλους, αν δεν υπάρχουν στεγανά, στρεβλώσεις και καρτέλ. Διάχυση σημαίνει να κάνουμε την οικονομική επιτυχία μεταδοτική στους πολλούς, όχι αποκλειστικό προνόμιο των ισχυρών. «Ανταγωνιστικοί» δεν είναι μόνο -και δεν είναι αναγκαστικά όσοι είναι ήδη «ισχυροί». Ανταγωνιστικοί είναι όσοι μπορούν να γίνουν καλύτεροι. Και στο Δημόσιο (παράδειγμα: Υγεία, Παιδεία) και στον ιδιωτικό τομέα. Και για να μπορέσουν να αποδείξουν την ανταγωνιστικότητά τους, πρέπει να τους προσφέρονται τα μέσα και οι ευκαιρίες. Το μεγάλο κενό ανταγωνιστικότητας, σήμερα, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν μέσα κι ευκαιρίες να αποδείξει οποιοσδήποτε την αξία του. Και την ανταγωνιστικότητά του…«Μεσαία τάξη», δεν είναι απλώς κάποιες εισοδηματικές κατηγορίες που βρίσκονται «στη μέση» της κοινωνικής κλίμακας. Είναι όσοι δεν έχουν τα προβλήματά τους λυμένα, αλλά έχουν τη διάθεση, τη δυνατότητα και τη φιλοδοξία να επιτύχουν. Και θέλουν να το κάνουν με την αξία τους, χωρίς «αθέμιτες πρακτικές» και «πλάγιες μεθόδους». Είναι το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Είναι το πιο δημιουργικό κομμάτι της, ουσιαστικά όλοι, εκτός απ’ αυτούς που ήδη βρίσκονται στην κορυφή κι αυτούς που βρίσκονται στο περιθώριο. Η μεσαία τάξη βγάζει από το περιθώριο αυτούς τους τελευταίους: Δημιουργεί το 70% των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Και παράγει το 85% των δημοσίων εσόδων. Η μεσαία τάξη είναι η «ραχοκοκαλιά» της οικονομίας και η ευρεία κοινωνική βάση της δημοκρατίας. Αυτή συμπιέζεται σήμερα λόγω της διεθνούς κρίσης. Αυτή υπέστη δεινό πλήγμα πριν από εννέα χρόνια με την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου, όταν έχασε μεγάλο μέρος των αποταμιευμάτων της. Αυτή συμπιέστηκε και στη δεκαετία του ’80 με την έξαρση του κρατισμού στην πρώτη οκταετία του ΠΑΣΟΚ. Το οποίο έταζε τα πάντα στους «μικρομεσαίους» κι αναδείκνυε…
νέα τζάκια» φορτώνοντας δημόσιο χρέος που επιβάρυνε τελικά όλη την κοινωνία…
Τέλος, η έννοια της Πατρίδας δεν είναι «άσχετη» ούτε «ξένη» με τα προτάγματα του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Μόνο ένας λαός που πιστεύει στον εαυτό του μπορεί να είναι ανταγωνιστικός στη συμπεριφορά του. Μόνο ένας λαός που είναι υπερήφανος για τη συλλογική του ταυτότητα διεκδικεί και κερδίζει το μέλλον του. Μόνο ένας λαός με πίστη στον εαυτό του επενδύει στο μέλλον του. Μόνο ένας λαός με αυτοπεποίθηση είναι αξιόπιστος για τους συμμάχους του και πολύτιμος για τους εταίρους τους. Αν γυρίσουμε να κοιτάξουμε γύρω μας στον κόσμο, δεν θα βρούμε ούτε ένα λαό φοβισμένο, ηττοπαθή ή μοιρολάτρη να επιτυγχάνει το παραμικρό. Ολοι οι λαοί με σπουδαία αναπτυξιακά επιτεύγματα είναι υπερήφανοι για τον εαυτό τους. Με αγάπη για την πατρίδα τους, όχι με μίσος για τον διπλανό ή καχυποψία για τον «διαφορετικό». Από τον Χαρίλαο Τρικούπη ως τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, από τον Αlexis De Tocqueville ως τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ και τον Τζων Κέννεντυ, όλοι οι μεγάλοι φιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές προάσπισαν την ανταγωνιστικότητα, προώθησαν τη διάχυση ευκαιριών, στηρίχθηκαν και στήριξαν τη μεσαία τάξη και υπερασπίστηκαν την πατρίδα τους.
Τίποτε λιγότερο απ’ αυτά δεν αρκεί.
Και τίποτε περισσότερο δεν χρειάζεται…
“ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” 04/11/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου