Ολύμπια Οδός

«Πόλεμος» για τα έργα στον Καϊάφα

Πόλεμος συμφερόντων έχει ξεσπάσει γύρω από τον Καϊάφα, με αφορμή την εμπλοκή στα σχέδια διέλευσης του αυτοκινητόδρομου. Οι τοπικοί φορείς και η αυτοδιοίκηση ζητούν την αλλαγή της χάραξης του άξονα, πιέζοντας για να μην ακυρωθεί το έργο. Τη λύση αυτή υποστηρίζουν ένθερμα και οι εργολάβοι, καθώς η αλλαγή της χάραξης θα πρέπει να συνοδευτεί από ένα γενναίο οικονομικό πακέτο. Και το υπουργείο Περιβάλλοντος παρεμβαίνει... αναθέτοντας στους εργολάβους την εξεύρεση λύσης! Αντίθετα, το υπουργείο Υποδομών τηρεί στάση αναμονής ελλείψει κονδυλίων.

Παράδοξη πρωτοβουλία
Η προειδοποιητική επιστολή, που έστειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο στη χώρα μας για την υπόθεση του Καϊάφα φαίνεται ότι δρομολόγησε εξελίξεις. Η πιο πρόσφατη έρχεται από το (συναρμόδιο) υπουργείο Περιβάλλοντος: στα τέλη Νοεμβρίου, η Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος συγκάλεσε σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των υπουργείων Περιβάλλοντος και Υποδομών, καθώς και διευθυντικά στελέχη της παραχωρησιούχου κοινοπραξίας (Ολυμπία Οδός). Το παράδοξο είναι ότι, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος πήρε την πρωτοβουλία να αναθέσει... στους εργολάβους του έργου να εξετάσουν τις εναλλακτικές λύσεις (κατά το λαϊκότερο, Γιάννης κερνάει - Γιάννης πίνει).
Η εξέλιξη αυτή άφησε άφωνο το έμπειρο μελετητικό δυναμικό των δύο υπουργείων, καθώς πρόκειται για μια λύση που συμφέρει πρώτα απ’ όλα... τους εργολάβους! Όχι μόνο γιατί τους δίνει τη δυνατότητα να φέρουν τις εναλλακτικές λύσεις «στα μέτρα τους» (λ.χ. από τεχνικής άποψης), αλλά κυρίως γιατί ως αντιστάθμισμα θα ζητήσουν την καθυστέρηση της απόδοσης εσόδων στο κράτος: σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, η κοινοπραξία Ολυμπία Οδός θα αρχίσει να αποδίδει σημαντικό μέρος των εσόδων της από τα διόδια στο κράτος, από τη στιγμή που θα παραδώσει ολοκληρωμένα τμήματα στην κυκλοφορία (αξίζει να σημειωθεί ότι χθες η Ολυμπία Οδός ανακοίνωσε αύξηση της τάξης των 0,10-0,20 ευρώ στα διόδια από την αρχή του νέου έτους).
Επιπλέον, σύμφωνα με τη σύμβαση, όταν το κράτος «επιβάλλει» μια αλλαγή στη χάραξη, θα πρέπει να αναλάβει το διόλου ευκαταφρόνητο (οικονομικό) βάρος των «κινδύνων», δηλαδή των τυχόν προβλημάτων που θα ανακύψουν (λ.χ. γεωλογικά). Κοινώς, η αλλαγή της χάραξης στον Καϊάφα θα αποδειχθεί ιδιαίτερα προσοδοφόρος για τον παραχωρησιούχο.
Οι εργολάβοι, βέβαια, δεν ευθύνονται για το σημείο στο οποίο έχουν οδηγηθεί σήμερα τα πράγματα. Η ευθύνη ανήκει στο ΥΠΕΧΩΔΕ, που επέλεξε μια λύση γνωρίζοντας ουσιαστικά ότι θα οδηγήσει σε αδιέξοδο: τη διαπλάτυνση του σημερινού άξονα, που διατρέχει την προστατευόμενη περιοχή του Καϊάφα (από 10 μ. πλάτος σήμερα σε 17 μ., έχοντας στην πραγματικότητα δρομολογήσει απαλλοτριώσεις για... 35 μ. πλάτος!). Αξιοσημείωτο είναι πως όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα ζήτησε από το ΥΠΕΧΩΔΕ να αιτιολογήσει γιατί δε μετέβαλε τη χάραξη μετά την καταστροφή μέρους του βιοτόπου από τις πυρκαγιές του ’07, το υπουργείο απάντησε ότι... δεν το κρίνει απαραίτητο! Το σίγουρο είναι ότι αν είχε επιλεγεί εξαρχής μια διαφορετική χάραξη, τα πράγματα θα ήταν σήμερα πολύ διαφορετικά.
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένη τη «διπλή» εμπλοκή του θέματος (αναστολή εργασιών από το Συμβούλιο της Επικρατείας, παραπομπή στο ευρωδικαστήριο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), η εξεύρεση λύσης στο θέμα του Καϊάφα είναι επιβεβλημένη. Και η αλλαγή της χάραξης είναι σίγουρα ένα από τα πιο σοβαρά και ρεαλιστικά σενάρια. Προς τη λύση αυτή πιέζει (πάντα στα δικά της μέτρα) η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και αρκετοί τοπικοί φορείς. Για παράδειγμα, η Νομαρχία Μεσσηνίας πιέζει υπέρ μιας αλλαγής χάραξης πολύ μεγαλύτερης από τα 2,5 χλμ. του δρόμου στον Καϊάφα: «Προτείνουμε ο αυτοκινητόδρομος να αλλάξει χάραξη σε μήκος 35 χλμ., από το Σαμικό έως το Καλό Νερό», λέει στην «Κ» ο νομάρχης, κ. Δημ. Δράκος. «Είναι μια επιλογή από την οποία θα ωφεληθούν όλοι: το περιβάλλον και η ανάπτυξη της περιοχής μας. Η λύση θα μπορούσε να βρεθεί με μια μικρή παράταση χρόνου στη σύμβαση παραχώρησης». Τη μεταφορά του αυτοκινητόδρομου ανατολικότερα ζητά και ο Σύλλογος Περιβαλλοντικής Προστασίας Ζαχάρως, που είχε προσφύγει στο ΣτΕ ενάντια στο έργο.

Τοπική κυκλοφορία
«Το οικονομικό κόστος δεν μπορεί να αποτελεί μοναδικό κριτήριο του σχεδιασμού. Υποστηρίζουμε την ανατολική διέλευση, εκτός του οικοσυστήματος Καϊάφα, αλλά και εκτός των παραλιακών οικισμών», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του συλλόγου, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Κώστας Αγραπιδάς. «Το υπάρχον δίκτυο, που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1960, μπορεί να παραμείνει μόνο για να εξυπηρετεί εναλλακτικά την τοπική κυκλοφορία».

Ρεαλιστική εναλλακτική
Εκτός από την αλλαγή χάραξης, μια άλλη ρεαλιστική εναλλακτική για τον Καϊάφα είναι ο αυτοκινητόδρομος να τελειώνει στον Πύργο. Λύση διόλου απίθανη, με δεδομένη την τεράστια έλλειψη κονδυλίων στο υπουργείο Υποδομών.
Χαρακτηριστικό του προβλήματος είναι ότι το υπουργείο θα έπρεπε φέτος να είχε καταβάλει για απαλλοτριώσεις 50 εκατ. ευρώ από τα 260 εκατ. ευρώ που απαιτούνται (συνολικά, έως το τέλος του 2010) για το τμήμα Κόρινθος - Πύργος και 60 εκατ. ευρώ για το τμήμα Τρίπολη - Καλαμάτα. Πλην όμως η καταβολή των 50 εκατομμυρίων μετατέθηκε για... του χρόνου.
Η κατάργηση του τμήματος Πύργος - Τσακώνα δεν είναι η μόνη λύση που εξετάζεται από τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Υποδομών. Μια ακόμα ρεαλιστική λύση θα ήταν η διατήρηση της σημερινής εθνικής οδού στον Καϊάφα ως έχει, με προειδοποίηση των οδηγών (για τα 2,5 χλμ. παλαιάς οδού εντός του βιότοπου) και την κατασκευή του υπολοίπου όπως σχεδιάστηκε. Σε κάθε περίπτωση, τα υπουργεία Υποδομών και Περιβάλλοντος θα κληθούν σύντομα να λάβουν αποφάσεις.

“ΘΑΡΡΟΣ” 17/12/2009 (αναδημοσίευση από την «Καθημερινή» 16/12/2009)