Πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον για το παρατηρητήριο κλιματικής αλλαγής

Πανευρωπαϊκό το ενδιαφέρον για το παρατηρητήριο κλιματικής αλλαγής που δημιουργήθηκε στη Δυτική Μεσσηνία, στην Costa Navarino, με τη συνεργασία της Ακαδημίας Αθηνών και του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης. Περισσότερη ζέστη και λιγότερες βροχές μάς περιμένουν τα επόμενα χρόνια, ενώ μια ενδεχόμενη ατυχής ακολουθία κλιματικών φαινομένων και γεωλογικών παραγόντων, θα έχει ως συνέπεια την εκδήλωση κατολισθήσεων,
δεδομένου του σαθρού ελληνικού υπεδάφους.
Ο Μεσσηνιακός Κόλπος είναι καθαρός, όπως και οι ακτές της Δυτικής Μεσσηνίας -διαπιστώνονται όμως σε δειγματοληψίες από το ΕΛΚΕΘΕ (7/2006, 2/2007 και την περίοδο 2008-2009) μικροβιακά φορτία στην περιοχή του Άγιου Ανδρέα Λογγάς. Σοβαρότατο ανάλογο πρόβλημα εμφανίστηκε την περίοδο 2007-2008 στον ποταμό Δεσπότη στο Μελιγαλά –όπως επίσης, περιοδικά και κατά τόπους, σε άλλα ποτάμια του νομού μας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στο βόρειο τμήμα του Κόλπου, όπου εποχικά αυξάνεται το οργανικό φορτίο και τα θρεπτικά άλατα.
Ανύπαρκτη τις τελευταίες δεκαετίες η πολιτική πρόληψης εκ μέρους της Πολιτείας για την προστασία των δασών. Το δασικό και το άμεσα συνδεδεμένο μαζί τους υδάτινο οικοσύστημα εξαρτώνται από έργα που έγιναν την 40ετία 1930 με 1970 -έκτοτε οι παρεμβάσεις είναι ελάχιστες και πάντα εκ των υστέρων.
Τεράστιο λάθος οι πρόβολοι για την προστασία του Κορδία από τη θάλασσα, απλώς μετέθεσαν το πρόβλημα δυτικότερα. Οξύτατες οι αιχμηρές αναφορές στο μεγάλο κόστος του έργου, καθώς το πρόβλημα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με ελάχιστα χρήματα, ενώ θα αποτελέσει “έγκλημα” αν γίνουν ανάλογα έργα για την προστασία της Αβίας. Σφάλμα ο αποκλεισμός των πολιτών από το θαλάσσιο μέτωπο, με μπαζώματα και μαρίνες. “Εξέλιξη” της Καλαμάτας σε Αθήνα, απάνθρωπες οι πόλεις στην Ελλάδα, χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας συνολικά.
Τα πιο πάνω σημεία συμπυκνώνουν, όσο είναι δυνατό, τις -στο συντριπτικό ποσοστό τους- πικρές αλήθειες οι οποίες αναδείχθηκαν το Σάββατο το απόγευμα στην εκδήλωση που, με θέμα “Κλίμα και παράκτιο αστικό περιβάλλον: Η περίπτωση της Καλαμάτας”, συνδιοργάνωσαν στο αμφιθέατρο της Νομαρχίας, στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα, ο όμιλος UNESCO Καλαμάτας και το δίκτυο “Μεσόγειος SOS”, με συντονιστή τον πρόεδρο του πρώτου Βασίλη Δικαιουλάκο.
Εξ ίσου εντυπωσιακό στοιχείο αποτέλεσε η απουσία οποιουδήποτε εκπροσώπου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ενώ από την πλευρά της πρωτοβάθμιας το “παρών” έδωσε μόνο ο δήμαρχος Καλαμάτας -που κι αυτός όμως αποχώρησε σύντομα, μετά τον χαιρετισμό του, χωρίς να ακούσει τα περισσότερα από αυτά που ειπώθηκαν. Πιο... υπομονετικοί υπήρξαν πάντως οι βουλευτές Δημήτρης Κουσελάς και Οδυσσέας Βουδούρης που παρέμειναν περισσότερο, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε και η διευθύντρια του δικτύου “Μεσόγειος SOS” Αννυ Μητροπούλου.
Τις πιο πάνω σημαντικές ανακοινώσεις -σε ένα δυστυχώς ολιγάριθμο ακροατήριο- έκαναν, ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ Αλεξάνδρα Παυλίδου, ο διευθυντής Δασών Καλαμάτας Γιώργος Σωτηρόπουλος, ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ Χρήστος Αναγνώστου και ο Νικηφόρος Πλυτάς υπεύθυνος κλιματικής αλλαγής και ενέργειας στο δίκτυο “Μεσόγειος SOS”.
ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ Η ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Ενδιαφέρον από άλλες σκανδιναβικές χώρες, αλλά και τη Γερμανία -είπε ο Χρ. Ζερεφός-έχει εκδηλωθεί για την περιοχή της Μεσσηνίας προκειμένου να διεξάγουν κλιματολογικές έρευνες, μετά τη δημιουργία του περιβαλλοντικού παρατηρητηρίου στην Costa Navarino. Ο ακαδημαϊκός τόνισε ότι οι Ευρωπαίοι επιστήμονες θεωρούν τη Μεσσηνία -και ιδιαίτερα τη δυτική της πλευρά- ένα “μετεωρολογικό εργαστήριο”, δεδομένου ότι βρίσκεται στο νότιο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης, στο “σταυροδρόμι” των ανέμων από την Αφρική, τη δυτική Μεσόγειο και τον Ατλαντικό, ενώ δεν επηρεάζεται από τη ρύπανση μεγάλων πόλεων.
Οπως τόνισε ο επιστήμονας, αναφερόμενος γενικότερα στην Ελλάδα και ειδικότερα στο νομό μας, οι έρευνες έχουν καταδείξει σταδιακή αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας και τάση μείωσης των βροχοπτώσεων-για το 2050 η θερμοκρασία εκτιμάται στους 20,7 βαθμούς Κελσίου (άνοδος κατά +8,5%), ενώ οι βροχοπτώσεις θα είναι μειωμένες κατά -14%), μεταβολές που βρίσκονται στο όριο για να θεωρηθούν επικίνδυνες, σημείωσε ο Χρ. Ζερεφός.
ΚΑΘΑΡΗ ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ
Εξαιρετική είναι η ποιότητα των νερών στις παραλίες κολύμβησης του Μεσσηνιακού Κόλπου, αλλά στις δυτικές ακτές του νομού ας, ωστόσο υπάρχουν -κατά διαστήματα- και εξαιρέσεις από τον πιο
πάνω κανόνα. Πιο σοβαρά προβλήματα προκύπτουν όμως για ορισμένα από τα ποτάμια της Μεσσηνίας. Η σχετική διαπίστωση προκύπτει από τα αποτελέσματα των ερευνών και ποιοτικών ελέγχων του ΕΛΚΕΘΕ, την παρουσίαση των οποίων έκανε η Αλεξάνδρα Παυλίδου.
Ειδικότερα, την περίοδο 2006-2007 “ο μικροβιολογικός έλεγχος του θαλασσινού νερού έδειξε ότι η ποιότητά του ήταν και στις τέσσερις δειγματοληψίες εξαιρετική σε όλους τους σταθμούς με εξαίρεση την περιοχή Άγιος Ανδρέας Λογγάς όπου τον Ιούλιο του 2006 και το Φεβρουάριο του 2007 βρέθηκαν αυξημένες τιμές εντερόκοκκων και κολοβακτηριοειδών (350 και 400 cfu /100 ml
θαλασσινού νερού).
Το διάστημα 2007-2008, εξ άλλου, στον ποταμό Δεσπότη στο Μελιγαλά, οι τιμές τόσο της E. coli όσο και των εντερόκοκκων ήταν ιδιαίτερα αυξημένες, γεγονός που δείχνει την μόλυνση του ποταμού με απόβλητα περιττωματικής προέλευσης και ποιότητα νερού εκτός ορίων καλής ποιότητας. Στον Μεσσηνιακό Κόλπο, την ίδια περίοδο, η ποιότητα του θαλασσινού νερού ήταν εξαιρετική, εκτός της περιόδου του Οκτωβρίου 2007 όπου θεωρείται καλή αλλά όχι εξαιρετική, λόγω των επιβαρυμένων από
ανθρωπογενείς δραστηριότητες ομβρίων υδάτων που καταλήγουν στην θάλασσα.
Τέλος, την περίοδο 2008-2009, οι τιμές της Escherichia coli και των εντερόκοκκων βρέθηκαν μέσα στα επιθυμητά όρια σε όλους τους σταθμούς και στις πέντε δειγματοληψίες και αντανακλούν εξαιρετική ποιότητα υδάτων κολύμβησης. Εξαίρεση αποτελεί ο σταθμός στον Αγιο Ανδρέα Λογγάς, όπου η τιμή εντεροκόκκων ήταν εκτός ορίων (155). Φαίνεται ότι στην περιοχή αυτή εξακολουθεί να υφίσταται πρόβλημα μόλυνσης από αστικά απόβλητα περιττωματικής προέλευσης” είπε η ερευνήτρια του ΕΛΚΕΘΕ.
Η ίδια σημείωσε, τέλος, ότι “από τη μελέτη των χημικών και βιολογικών παραμέτρων προκύπτει ότι σε γενικές γραμμές η ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος τόσο στο Μεσσηνιακό Κόλπο όσο και στις δυτικές ακτές της Μεσσηνίας είναι αρκετά καλή. Γενικά, οι υψηλότερες τιμές οργανικού φορτίου και θρεπτικών αλάτων, μετρήθηκαν στο βόρειο τμήμα του Μεσσηνιακού Κόλπου, υποδεικνύοντας αυτό το τμήμα του κόλπου ως μια πιθανώς ευαίσθητη περιοχή που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Οι συγκεντρώσεις των πετρελαϊκών υδρογονανθράκων ήταν ιδιαίτερα μικρές στη στήλη του νερού και φανερώνουν ότι δεν υπάρχει ρύπανση από πετρελαιοειδή στην περιοχή. Αυξημένες τιμές πολυαρωματικών υδρογονανθράκων παρατηρήθηκαν κοντά στην έξοδο του αγωγού από το Βιολογικό Καθαρισμό της Καλαμάτας, ενώ δεν υπάρχει ιδιαίτερη επιβάρυνση σε μέταλλα”.
ΠΡΟΒΟΛΟΙ, ΚΟΡΔΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΧΜΕΣ
Αιχμηρός στην εισήγησή του ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ Χρήστος Αναγνώστου,
επέρριψε βαρύτατες ευθύνες στην Πολιτεία, την τοπική αυτοδιοίκηση (αιρετούς και υπηρεσιακούς παράγοντες) αλλά και
στον τεχνικό κόσμο για το αδιέξοδο που φαίνεται να οδηγείται το ζήτημα του περιβάλλοντος -“η ανάπτυξη δεν είναι τα κυβικά μέτρα” είπε χαρακτηριστικά, κατηγορώντας πλέον ευθέως τους πολιτικούς μηχανικούς για έλλειψη ευαισθησίας και ότι ευθύνονται για την “κατάντια” και τον απρόσωπο χαρακτήρα των πανομοιότυπων ελληνικών πόλεων που, όπως η Καλαμάτα,
τείνουν να μοιάσουν με την Αθήνα.
“Οι πόλεις δεν αποτελούν συνονθύλευμα μπετόν, αλλά κοινωνικό θώκο” δήλωσε, εισηγούμενος μάλιστα ότι ο μόνος τρόπος να δοθεί τέλος είναι “να κλείσει για 100 χρόνια η σχολή πολιτικών μηχανικών του Πολυτεχνείου” και “να αφαιρεθούν οι επαγγελματικές άδειες που έχουν δοθεί”. Παράλληλα, τόνισε ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται η οικοδόμηση στο θαλάσσιο μέτωπο, κατέκρινε τις επεκτάσεις των σχεδίων πόλεως σε πεδινές, εύφορες εκτάσεις, ενώ αναφερόμενος στην Καλαμάτα επέκρινε τόσο την κατασκευή της μαρίνας, όσο και το μπάζωμα δυτικά του Νέδοντα -πράξεις που, όπως είπε, αποκλείουν τους πολίτες από τη θάλασσα, σε μια πόλη με ένα μοναδικό στην Ελλάδα θαλάσσιο μέτωπο μήκους 7 χιλιομέτρων.
Με ιδιαίτερη δριμύτητα ο Χρ. Αναγνώστου επέκρινε το έργο των προβόλων στον Κορδία, χαρακτηρίζοντάς το αναποτελεσματικό, καθώς, όπως είπε, απλώς μετέθεσε το πρόβλημα της διάβρωσης μερικά μέτρα δυτικότερα. Ταυτόχρονα αναρωτήθηκε αν ο υπέρογκος προϋπολογισμός του έργου ήταν και το κίνητρο για να επιλεγεί η συγκεκριμένη “λύση”, δήλωσε ότι αποπέμφθηκε όταν έγκαιρα προειδοποιούσε για την αναποτελεσματικότητά του
τη ΝΑΜ -η οποία, όπως είπε, θα χρεωθεί με ένα ακόμα “έγκλημα” αν εφαρμόσει προβόλους και για την προστασία των ακτών της Αβίας- για να καταλήξει υποστηρίζοντας ότι ουσιαστικά δεν υπήρξε επίβλεψη και καταμέτρηση όσων έγιναν στον Κορδία.
Σε μια γενικότερη θεώρηση, ο εισηγητής εκτίμησε ότι η κρίση που βιώνουμε είναι κυρίως κοινωνική, ζήτησε αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στη φύση και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον, την απόρριψη των “θέσφατων” από τους “ειδικούς”, καλώντας ταυτόχρονα τους πολίτες να είναι πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στους όρους “ανάπτυξη”, όποιον επιθετικό προσδιορισμό κι αν έχει, “οικολογική”, “αειφόρος” και άλλα τέτοια σχετικά. “Αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ‘’ανάπτυξη’’ αλλά αξιοβίωτη καθημερινότητα” κατέληξε ο Χρ. Αναγνώστου.
Η παρέμβαση του διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Καλαμάτας Βασίλη Τζαμουράνη -που επιχείρησε να υπερασπιστεί έργα όπως η μαρίνα, αλλά και τον επαγγελματικό του κλάδο- δεν έπεισε τον εισηγητή που επέμεινε στις θέσεις του.

ΓΙΑ 20.000 ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ 2001
Επί 9 χρόνια η Διεύθυνση Δασών έχει εκπονήσει μελέτη και ζητεί πίστωση 20.000 ευρώ για εργασίες συντήρησης σε 2 με 3 από τα -συνολικά 350- λιθόχτιστα φράγματα στο Νέδοντα, αλλά ακόμα... περιμένει.
Η καταγγελία αυτή έγινε από το διευθυντή Δασών Καλαμάτας Γιώργο Σωτηρόπουλο, που επισήμανε παράλληλα ότι τα τελευταία χρόνια μόνο τα απολύτως στοιχειώδη υλοποιούνται στα ελληνικά δάση, κι αυτά κατόπιν εορτής. Σημείωσε ακόμα την ουσιαστική εγκατάλειψη των υποδομών στην περιοχή μας, την έλλειψη φυτωρίου -που υποχρεώνει στην προμήθεια υλικού για τις αναδασώσεις από φυτώρια της Βόρειας Ελλάδας- την απουσία βοτανικού κήπου από την πόλη, τα ελάχιστα περιαστικά δάση, τη
μη διάθεση πιστώσεων για την ανακατασκευή του κατεστραμμένου από τις φωτιές του 2007 ξυλοπριστηρίου της Αρτεμισίας, ενώ γενικότερα αναφερόμενος τόνισε την αδράνεια δεκαετιών της Πολιτείας ως προς τη σύνταξη δασολογίου και κτηματολογίου.
Από την πλευρά του, τέλος, ο Ν. Πλυτάς επισήμανε ότι οι πόλεις έχουν γίνει απάνθρωπες και ενεργοβόρες και ζήτησε αλλαγή νοοτροπίας, τόσο από την Πολιτεία όσο και από τους πολίτες, προκειμένου να υπάρξουν πόλεις στις οποίες η ζωή δεν θα είναι καθημερινός εφιάλτης.

“ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” 13/04/2010