Γνωρίζουν το σεξ νωρίς, αγνοούν τους κινδύνους Η Αμερικανίδα πανεπιστημιακός Μάριον Χάουαρντ μιλάει για τη σύγχυση των εφήβων και το έλλειμμα σεξουαλικής αγωγής

Της Λινας Γιανναρου  "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" 17/09/2011

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στους εφήβους εκτοξεύονται στα ύψη. Οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες στα παιδιά είναι όλο και συχνότερες. Οι πρώτες σεξουαλικές επαφές έρχονται όλο και νωρίτερα, συχνά ακόμα και στην ηλικία των 12 ετών. Ακόμα πιο εντυπωσιακό από αυτά τα νούμερα, όμως, είναι το γεγονός ότι οι κοινωνίες αρνούνται να δουν το πρόβλημα κατάματα.

Αυτό τονίζει μιλώντας στην «Κ» η Αμερικανίδα ειδικός στα θέματα αναπαραγωγικής υγείας των εφήβων, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Εμορι κ. Μάριον Χάουαρντ, η οποία βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στη χώρα μας. Οπως λέει, στέλνουμε στους εφήβους αντικρουόμενα μηνύματα. «Από τη μία, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλουν το πρότυπο της έντονης σεξουαλικής ζωής σε νεαρή ηλικία, υπονοώντας ότι η σεξουαλικότητα σταματάει στον γάμο, αλλά και τις γυναίκες σαν σεξουαλικά αντικείμενα, ενώ την ίδια ώρα το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και η οικογένεια, ενεργοποιούν τα συντηρητικά τους αντανακλαστικά και αρνούνται να μιλήσουν ανοιχτά για το θέμα της σεξουαλικότητας».

Η αλήθεια είναι ότι η σεξουαλική ωριμότητα των παιδιών έρχεται σήμερα νωρίτερα. Το σώμα των κοριτσιών, ήδη από την αρχή της εφηβείας, στα 12, είναι έτοιμο να «μπει» στην αναπαραγωγή. Ο εγκέφαλος όμως δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα τη διαδικασία ωρίμανσης. «Δεν είναι τυχαίο ότι 70% των κοριτσιών δηλώνουν ότι η πρώτη τους σεξουαλική επαφή ήταν δυσάρεστη εμπειρία», λέει η κ. Χάουαρντ. «Οι ορμές είναι ήδη έντονες, αλλά σε τόσο νεαρή ηλικία τα κορίτσια δεν ξέρουν πώς να προστατευθούν, δυσκολεύονται να θέσουν όρια, να γίνουν δυσάρεστες. Ετσι, σε πολλές περιπτώσεις, εκτός του ότι διατρέχουν τον κίνδυνο να μείνουν έγκυοι, υφίστανται και εσωτερικούς τραυματισμούς».

Οταν, ωστόσο, τίθεται θέμα υλοποίησης προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής, η κοινωνία υψώνει άμυνες. «Στην κλινική αναπαραγωγικής υγείας που λειτουργούσα στην Ατλάντα, έρχονταν κορίτσια με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και έλεγαν «δεν το 'θελα». Οταν τους λέγαμε ότι πρέπει να χρησιμοποιούν προφυλακτικό απαντούσαν «θα με σκοτώσει η μητέρα μου!»».

Επειτα από εμπειρία πολλών χρόνων, τόσο στον τομέα της υγείας, αλλά και στην εκπαίδευση (η κ. Χάουαρντ έχει αναπτύξει εκπαιδευτικό πρόγραμμα με στόχο την ομαλή έναρξη της σεξουαλικής ζωής των εφήβων, το οποίο έχει υιοθετηθεί από πολλά σχολεία σε όλο τον κόσμο), έχει την πεποίθηση ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί τη σύναψη ενός κοινωνικού συμβολαίου.

Τρεις κανόνες

«Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά τρία πράγματα. Κατ' αρχάς ότι στις σεξουαλικές σχέσεις κανείς δεν είναι πάνω από τον άλλο. Κάθε ένας είναι ελεύθερος να επιλέξει, ενώ όλοι πρέπει να συμπεριφέρονται με σεβασμό. Το δεύτερο είναι ότι κανείς δεν πρέπει να προκαλέσει κακό στον άλλο, όπως να μεταδώσει μια ασθένεια. Πολλοί, για παράδειγμα, λένε ψέματα ότι έχουν μείνει πιστοί, εκθέτοντας σε κίνδυνο την άλλη πλευρά. Και τρίτον, όλοι θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για το γενικό καλό. Οι επιδημίες, όπως το AIDS, ο υπερπληθυσμός, ακόμα και η διαμόρφωση συγκεκριμένης άποψης για τη θέση της γυναίκας είναι πράγματα που δεν γνωρίζουν σύνορα και πλήττουν όλους μας. Θα πρέπει να το σκεφτόμαστε κατά πόσον συμβάλλουμε στη διαμόρφωσή τους». Σύμφωνα με την κ. Χάουαρντ, «το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να εμφυσήσει στα παιδιά τις παραπάνω αξίες όσο το δυνατόν νωρίτερα, ούτως ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν κάθε τι που θα βρεθεί στον δρόμο τους, αλλά και να έχουν καλύτερη σεξουαλική ζωή καθ' όλη τη διάρκεια του βίου τους».

Οσο για τους γονείς... «Να συνειδητοποιήσουν ότι τα παιδιά είναι σεξουαλικά όντα από τη στιγμή που γεννιούνται, να αρχίσουν να τους μιλούν νωρίς για τη φύση τους και να είναι ειλικρινείς απαντώντας στις απορίες τους. Φουσκώνει η κοιλιά της γειτόνισσας; Εξαιρετική ευκαιρία να μιλήσεις στο 5χρονο παιδί σου για το πώς γίνονται τα μωρά, σημειώνοντας ότι αυτό γίνεται ύστερα από συνειδητή επιλογή και όχι από τύχη», καταλήγει.