Ιδρύθηκαν οι πρώτοι επισκέψιμοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, μέσω κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ), στο Δήμο Πύλου – Νέστορος. Πρόκειται για αίτημα δεκαετιών, μόνο που κάποιοι, στη βιασύνη τους να εκχωρήσουν σε ιδιώτες παροχείς καταδυτικών υπηρεσιών δικαιώματα στην ελεύθερη υποβρύχια πρόσβαση, λησμόνησαν άλλα σημαντικότερα. Στην Πύλο και στις θαλάσσιες περιοχές της Μεθώνης και του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου του Κόλπου Ναυαρίνου έχουν εντοπιστεί πλείστες αρχαιότητες. Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του αρχαίου και μεσαιωνικού λιμένα, εκτεταμένος προϊστορικός οικισμός, αλλά και αρκετά ναυάγια, μεταξύ των οποίων το Ναυάγιο των Κιόνων και των Αμφορέων, το Ναυάγιο των Σαρκοφάγων (ρωμαϊκής εποχής αμφότερα) και το μεσαιωνικό ναυάγιο με κεραμικά. Το συγκεκριμένο βρίσκεται σε βάθος περίπου 10 μέτρων, κοντά στο ακρωτήριο Καρσί της Σαπιέντζας. Το πλοίο μετέφερε κολώνες από κοκκινωπό αιγυπτιακό γρανίτη, που είχαν κλαπεί κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών από λαμπρό περιστύλιο του 1ου μ.Χ. αιώνα της αρχαίας πόλης Καισάρεια στην Παλαιστίνη. Επίσης, στον κόλπο του Ναυαρίνου βρίσκεται το "Irene Serenade”, το οποίο βυθίστηκε το 1978 και, συνεπώς, δεν εμπίπτει στις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου. Το πολύ πιο σύγχρονο πετρελαιοφόρο βυθίστηκε στον κόλπο της Πύλου και οι δύτες που το έχουν επισκεφθεί επιμένουν πως πρόκειται για ένα φαντασμαγορικό ναυάγιο.
Δεκαετίες τώρα, το Υπουργείο Πολιτισμού επεξεργάζεται προτάσεις για τη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών προκειμένου οι ενάλιες αρχαιότητες της περιοχής να καταστούν επισκέψιμες. Μάλιστα, είχε υποβληθεί αρμοδίως και τεκμηριωμένη πρόταση ώστε να δημιουργηθεί το Υποβρύχιο Αρχαιολογικό Πάρκο Μεθώνης, του οποίου την ευθύνη διαχείρισης και λειτουργίας θα είχε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ). Το σχέδιο αυτό, σύμφωνα με τον "Κόσμο του Επενδυτή", πηγαινοερχόταν στα γραφεία Υπουργών Πολιτισμού επί σειρά ετών και κάθε φορά στο παρά πέντε δεν εγκρινόταν. Αν και τοπικές Αρχές και φορείς της Μεσσηνίας πίεζαν προς αυτή την κατεύθυνση, προσδοκώντας οφέλη από την αύξηση του καταδυτικού τουρισμού. Δεδομένου ότι ο ελληνικός βυθός δεν μοιάζει σε τίποτα με εκείνον της Καραϊβικής, οι διάσπαρτες αρχαιότητες και τα ναυάγια θα αποτελούσαν πρώτης τάξεως κίνητρο για όσους καταδύονται. Όμως τελικώς το έργο του Αρχαιολογικού Πάρκου αποσύρθηκε. «Κρίθηκε κοστοβόρο», όπως σημείωσε στην εφημερίδα η προϊσταμένη της ΕΕΑ, Αγγελική Σίμωσι. Και επειδή οι πιέσεις συνεχίστηκαν, προέκυψε η ΚΥΑ που συνυπογράφουν οι υπουργοί Πολιτισμού και Ναυτιλίας, Πάνος Παναγιωτόπουλος και Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, αντίστοιχα.
Ζητήματα προστασίας
Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 2489 (3-10-2013) και μέσω αυτής ιδρύονται οι πρώτοι επισκέψιμοι αρχαιολογικοί χώροι στη Μεθώνη και στο Ναυαρίνο, ενώ παραχωρούνται δικαιώματα εκμετάλλευσης των συγκεκριμένων ενάλιων αρχαιολογικών περιοχών σε ιδιοκτήτες καταδυτικών κέντρων – υπό την έγκριση και την επίβλεψη της ΕΕΑ – μέσω προγραμματικών συμβάσεων. Ωστόσο, δεν αποσαφηνίζονται θέματα που σχετίζονται με την προστασία των ενάλιων αρχαιοτήτων από επίδοξους αρχαιοκάπηλους. Είναι γνωστό ότι η φύση και η θέση των ενάλιων αρχαίων είναι τέτοιες, που δεν επιτρέπουν εφησυχασμό. Τα κρούσματα αρχαιοκαπηλίας στις ελληνικές θάλασσες είναι συχνά και το αποψιλωμένο Λιμενικό Σώμα δεν μπορεί να κάνει θαύματα. Επιβάλλεται, λοιπόν, η λήψη πρόσθετων μέτρων για τη θωράκισή τους. Πολύ περισσότερο σήμερα, που γίνονται επισκέψιμοι και ο καθένας μπορεί να προβαίνει «σε επισκόπηση του βυθού και ερασιτεχνική φωτογράφηση» με τη… βούλα του αρμόδιου υπουργείου. Πιθανότατα ουδείς, εν ώρα επίσκεψης, θα τολμήσει παράνομη πράξη, αλλά είναι βέβαιο ότι όποιος θελήσει να παρανοήσει αποκτά όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να επανέλθει εκτός ωραρίων λειτουργίας. Αυτό σημαίνει ότι «οι τρεις καταδυόμενοι υπάλληλοι της ΕΕΑ που βρίσκονται στην περιοχή», κατά την κ. Σίμωσι, προφανώς δεν επαρκούν!
«Πράγματα» στην τύχη
Στην απόφαση, επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι «η καθοδηγούμενη κατάδυση των επισκεπτών (…) διενεργείται από παροχείς καταδυτικών υπηρεσιών οργανωμένης – καθοδηγούμενης κατάδυσης, με τη συνοδεία δυτών φυλάκων αρχαιοτήτων ή δυτών αρχαιολόγων που έχουν τύχει του ελέγχου και της πιστοποίησης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων». Η απάντηση της κ. Σίμωσι στο ερώτημα περί του τρόπου πιστοποίησής τους ήταν αφοπλιστικά ειλικρινής. «Δεν ξέρω ακόμη πώς θα γίνεται η πιστοποίηση». Άγνοια επίσης δήλωσε και για το αν έχει προηγηθεί κάποια οικονομοτεχνική μελέτη για το πιλοτικό (;) πρόγραμμα. Εν ολίγοις, δεν γνώριζε εάν έχουν υπολογιστεί τα οικονομικά οφέλη του ελληνικού Δημοσίου από τις υποβρύχιες δραστηριότητες είτε μέσω εισιτηρίων, είτε μέσω πολιτιστικών τελών που θα πρέπει να καταβάλλουν τα καταδυτικά κέντρα που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν εκεί και τα οποία πιθανότατα θα αποτυπώνονται στις προγραμματικές συμβάσεις. Ακόμη κι αν κάποιος συμφωνεί με το άνοιγμα των ενάλιων αρχαιολογικών χώρων στο κοινό, η σπουδή που έχει επιδειχθεί και η άγνοια επί σημαντικών παραμέτρων προκαλούν τουλάχιστον προβληματισμό για την προοπτική λειτουργίας τους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περισσότεροι από 800 χιλιάδες Ευρωπαίοι αυτοδύτες πραγματοποιούν ένα ταξίδι με 7 έως 10 διανυκτερεύσεις κάθε χρόνο, δαπανώντας περισσότερα από 400 ευρώ την ημέρα. Διεθνείς μελέτες δείχνουν πως οι ερασιτέχνες δύτες είναι άνθρωποι υψηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, που σέβονται το φυσικό περιβάλλον και δεν διστάζουν να ταξιδεύουν σε πολύ μακρινούς προορισμούς, πραγματοποιώντας πολυήμερες διαμονές.
"ΘΑΡΡΟΣ" 29/10/2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου