Ο τορπιλισμός του MV Sebastiano Veniero (Μεθώνη 1941)...το "παραμύθι" που με νανούριζε όταν ήμουν μικρός, αφού η μητέρα μου αντί για τα γνωστά παραμύθια, μου έλεγε δύο ιστορίες. Η μία ήταν ο «πασάς»=Ιμπραήμ και η ναυμαχία του Ναυαρίνου και η άλλη ο τορπιλισμός του πλοίου Sebastiano Veniero δυτικά του κάστρου της Μεθώνης.
Τη πρώτη ιστορία δεν την έζησε, στη δεύτερη όμως ήταν παρούσα αφού με άλλες γυναίκες μάζευαν χόρτα στο κάστρο όταν ξαφνικά ένας δυνατός κρότος ακούστηκε και ταυτόχρονα μια στήλη νερού ανυψώθηκε... και μετά το πλοίο λαβωμένο να έρχεται επάνω στα βράχια… τότε ο παππούς "Καπετάν Λομπάρδας" έτρεξε και απομάκρυνε τα γυναικόπαιδα και ευχήθηκε να μην κάνουν το λάθος οι επιβαίνοντες αιχμάλωτοι και πηδήξουν στη θάλασσα και τα βράχια γιατί θα σκοτωθούν...
Αυτή η ιστορία μου είχε κάτσει στο μυαλό, ενώ έβλεπα και κάποια συντρίμμια-λαμαρίνες κ.λπ. που υπήρχαν και υπάρχουν ακόμη στο ηλιοδύσιο.
Όμως όταν είδα τη φωτογραφία του πλοίου στο Internet (στο site του Δήμου Μεθώνης 2003) συγκλονίστηκα... Σήμερα με τη βοήθεια της τεχνολογίας βρήκα πολλά στοιχεία ακόμη και μία φωτό (οικογενειακή) που πιστεύω ότι ζήτημα αν υπάρχει άλλη (θα δημοσιευθεί σε ευθετότερο χρόνο).
Δείτε λοιπόν τα στοιχεία που βρήκα και πιστεύω ότι υπάρχουν και άλλα καθώς και μαρτυρίες πολλές...
Το πλοίο Sebastiano Veniero, πρώην MV Jason ήταν 6.310 κ.ο.χ (grt) φορτίου και επιβατηγό/μεταγωγικό μηχανοκίνητο πλοίο που κτίστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία Cantieri Riuniti dell'Adriatico (CRDA) of Fiume το 1939… κτίστηκε με άλλα παρόμοιου τύπου. Είχε μηχανή FIAT και η ταχύτητά του ήταν 12-16 κόμβοι. Είχε διαστάσεις: 144m x 18,5m x 8 m. Η εταιρεία Lloyd Triestino δεν μπορούσε να πληρώσει για το πλοίο, έτσι CRDA το πούλησε στην Nederlandsche Stoomvaart Maatschappij Oceaan (NSMO), την ολλανδική θυγατρική της ναυτιλιακής εταιρεία Blue Line στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία έδωσε και το ελληνικό μυθολογικό όνομα Ιάσων (Jason). Τo όνομα, η εθνικότητα και δύο μεγάλες ολλανδικές σημαίες, ήταν ζωγραφισμένο σε κάθε πλευρά της γάστρας για την αναγνώριση του πλοίου ως ουδέτερου. Ξεκίνησε τις δοκιμές στη θάλασσα στις 9 Μαΐου 1940 προτού η Ιταλία εισέλθει στον πόλεμο, αλλά την επομένη η Γερμανία εισέβαλλε στη Ολλανδία και οι ιταλικές αρχές το επίταξαν (ήταν σε ιταλικό λιμάνι, όταν ξέσπασε ο πόλεμος) και το απέδωσαν στην ιταλική ναυτιλιακή εταιρεία Societa Italiana di Armamento (Sidarma).
Μετονομάστηκε σε Sebastiano Veniero ( Βενετός ναύαρχος του 16ου αιώνα και των Δόγηδων1496-1578).
Το πρωί της 8ης Δεκεμβρίου του 1941, περίπου 2.100 στρατιώτες της Κοινοπολιτείας, συμπεριλαμβανομένων περίπου 500 Νεοζηλανδών, επιβιβάστηκαν στο Sebastiano Veniero στο λιμάνι της Βεγγάζης (μετά τη μάχη του Τομπρούκ) για να μεταφερθούν μέσα από τη Μεσόγειο στα ιταλικά στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου. Οι άνδρες φορτώθηκαν σε τέσσερα αμπάρια και τα οποία σφραγίστηκαν.
Το Sebastiano Veniero έπλευσε όλη τη Μεσόγειο προς την Ελλάδα και κοντά στις ακτές... όταν το υποβρύχιο του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού HMS Porpoise, κάτω από την εντολή του Πλωτάρχη Pizey ήλθε σε επαφή με το Sebastiano Veniero, στις 9 Δεκεμβρίου, πέντε χιλιόμετρα μακριά Μεθώνη, στα ανοικτά της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου, στην περιοχή κάστρο Μεθώνης.
Στις 14:35, HMS Porpoise εξαπέλυσε τη πρώτη από τα τέσσερες τορπίλες, εκ των οποίων η τρίτη χτύπησε το Sebastiano Veniero μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου αμπαριού κάτω από την ίσαλο γραμμή στη δεξιά πλευρά, η δύναμη της έκρηξης εκσφενδόνισε το βαρύ hatchway.
Σκοτώθηκαν πολλοί στα αμπάρια, από τα ξύλα της κουβέρτας που έπεφταν πάνω στους αιχμαλώτους αλλά και από την προπέλα που κτυπούσε τους ναυαγούς. Η έκρηξη προκάλεσε τον θάνατο περίπου 309 αιχμαλώτων, συμπεριλαμβανομένων 45 Νεοζηλανδών και 11 Ιταλών. ("La Guerra italiana sul Mare" από τον Giorgio Giorgerini). Από το αμπάρι Νο.1 μόνο πέντε άνδρες επέζησαν.
Πριν από τον τορπιλισμό παρατηρητές του σκάφους είχαν εντοπίσει το περισκόπιο του HMS Porpoise, σύμφωνα με πληροφορίες δύο λεπτά πριν η τρίτη τορπίλη χτύπησει το πλοίο. Αυτό προκάλεσε πανικό στο ιταλικό πλήρωμα, με τον καπετάνιο και οι περισσότεροι από το πλήρωμά του να μπαίνει στις σωσίβιες λέμβους. Μετά τον τορπιλισμό το πλοίο διευθύνεται από έναν Γερμανό μηχανικό με τη βοήθεια των αιχμαλώτων πολέμου και υπό την απειλή ενός πιστολιού Luger. Οι αιχμάλωτοι πήγαν όλοι στη πλευρά της πρύμνης.
To Sebastiano Veniero έπαιρνε νερό αλλά δεν βυθίστηκε και επειδή τo ιταλικό πλήρωμα είχε σταματήσει τις μηχανές, δεν είχε καμία ισχύ τροφοδοσίας. Σύμφωνα με την εντολή του Γερμανού μηχανικού οι μηχανές ξεκίνησαν και πάλι, αλλά το πλοίο τώρα βυθιζόταν στην πλώρη, από το νερό με έναν συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό με την προπέλα εν μέρει έξω και τελικά ο καιρός το έριξε στη βραχώδη ακτή παράλληλα με τα τείχη του Κάστρου της Μεθώνης.
Ο Ιταλός καπετάνιος πέρασε από στρατοδικείο. Τα σκάφη συνοδείας έριξαν 22 βόμβες βυθού, αλλά δεν προσέφεραν καμία βοήθεια στο Sebastiano Veniero.
Το πλοίο το σήκωσε τεράστιο κύμα και το έριξε περίπου 50 μέτρα από τη βραχώδη ακτή και η επακόλουθη εκκένωση είχε ως αποτέλεσμα και άλλους θανάτους, καθώς οι άνδρες έπεφταν στα βράχια.
Kοντά στο κάστρο της Μεθώνης, πολλοί αιχμάλωτοι πολέμου πήδηξαν στη θάλασσα και βρήκαν την ευκαιρία να κολυμπήσουν σε βραχώδη ακτή. Ένας Νοτιοαφρικανός στρατιώτης, ο Bernard Friedlander του 3ου Τάγματος, Transvaal Scottish συντάγματος, κολύμπησε στην ξηρά με ένα σχοινί, και του πήρε 90 λεπτά να το προσδέσει στη ξηρά. Το σχοινί στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να μεταφέρει ένα συρματόσχοινο (?) στην ξηρά, και οι 1.600 επιζώντες αιχμάλωτοι το χρησιμοποίησαν στη συνέχεια για να φτάσουν με ασφάλεια στη ξηρά.
Εκείνοι που κατόρθωσαν να περάσουν στην ξηρά πέρασαν σε μια αποθήκη (ή σχολείο) στη Μεθώνη και παρέμεινα δύο ημέρες .Στο διάστημα αυτό οι Ιταλοί γιατροί περιποιήθηκαν τους τραυματίες.
Το Sebastiano Veniero παρέμεινε καθηλωμένο στα βράχια της δυτικής πλευράς του κάστρου της Μεθώνης και στις 15 Δεκεμβρίου το βρετανικό υποβρύχιο HMS Torbay T-class το χτύπησε με μια άλλη τορπίλη.
Τις επόμενες ημέρες οι επιζώντες αιχμάλωτοι πολέμου από το Sebastiano Veniero μεταφέρθηκαν στο κάστρο της Πύλου, όπου κρατήθηκαν για δύο εβδομάδες.
Για πολλούς από τους Νεοζηλανδούς, αυτή ήταν η δεύτερη φορά στην Ελλάδα, δεδομένου ότι είχαν λάβει μέρος στην ελληνική υποχώρηση.
Από την Πύλο, οι άνδρες μεταφέρθηκαν οδικώς, στη συνέχεια με το τρένο κοντά στη Κάτω Αχαιά (?) της Πάτρας, σε μια έκταση της 16 στρεμμάτων με σκηνές για την κάλυψη σε ένα κρύο Ελληνικό χειμώνα. Το στρατόπεδο επλήγη από δυσεντερία. Μετά από δύο εβδομάδες μεταφέρθηκαν με το τρένο σε μια αποθήκη στην Πάτρα. Τελικά έφτασαν στην Ιταλία στις 4 Μάρτη του 1942.
Μερικοί από τους αιχμαλώτους πολέμου Νεοζηλανδοί από το Sebastiano Veniero κατέληξαν σε PG 78/1, ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων. Από τους 220 άνδρες, οι 147 επέστρεψαν στις ελεύθερες γραμμές μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου, 1943.
Καταγραφές από τον τορπιλισμό του Sebastiano Veniero έχουμε από διάφορους αιχμάλωτους πολέμου επί του σκάφους. Ένα βιβλίο για το θέμα εκδόθηκε το 1983 με τίτλο “No Honour, No Glory” από Spence Edge & Jim Henderson.
Το πλοίο παρέμενε πάνω στα βράχια και μετά την απελευθέρωση τουλάχιστον μέχρι 1947..οπότε μετά συνεργείο (Πετροπουλάκος) από τον Πειραιά έκοψε το πλοίο σε παλιοσίδερα τα οποία καταγράφονταν (καταγραφέας Κέλαλης Κώστας).. υπό την επίβλεψη του Λιμεναρχείου Πύλου και με μπίγα (φορτηγίδα) που πλεύριζε το πλοίο φορτώνονταν με το γερανό του ίδιου πλοίου αρχικά από την πλώρη και πήγαιναν στον Πειραιά.
Όταν η κοπή έφτασε στη πρύμνη τότε στήθηκε άλλο σύστημα γερανού στο Ηλιοδύσιο και τα κομμάτια απομακρύνθηκαν διά ξηράς...
Σήμερα υπάρχουν ακόμη απομεινάρια από λαμαρίνες του πλοίου κάτω βόρεια και νότια του Ηλιοδυσίου...πολλά τα πήραν πριν 2-3 χρόνια οι παλιατζήδες...στο βυθό υπάρχουν κομμάτια του πλοίου ...
...ο εργάτης (μηχάνημα-εξάρτημα γερανού) υπάρχει ακόμα και πολλοί τον βλέπουν ...τον φωτογραφίζουν αλλά δεν ξέρουν την ιστορία του...
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ (..ελέγχονται-διασταυρώνονται..)
* Το πλοίο συνοδευόταν από δυο αντιτορπιλικά (?) ένα εμπρός και ένα πίσω καθώς και ένα θωρηκτό ανοικτά και το Sebastiano Veniero έπλεε κοντά στις ακτές της Πελοποννήσου καθόσον θεωρούνταν φίλιες (Ιταλική κατοχή).
* Το βρεταννικό υποβρύχιο ήταν κοντά στη Καληώρα (βραχονησίδα) και εξαπέλυσε τις τορπίλες με κατεύθυνση το πέλαγος.
* Το πλοίο επλήγη μεταξύ πρώτου και δευτέρου αμπαριού… (βλέπε σχετικό σχεδιάγραμμα).
* Οι καιρικές συνθήκες ήταν άσχημες με θυελλώδεις ανέμους.
* Πολλοί αιχμάλωτοι σκοτώθηκαν ... και οι ακτές γέμισαν πτώματα.
* Το πλοίο στη πρύμνη είχε πυροβόλο.
* Οι νεκροί ενταφιάστηκαν στο Κάστρο και τοποθετήθηκε μεγάλος σταυρός. Μετά την απελευθέρωση οι Βρετανοί πήραν τα οστά τους.
* Μερικοί αιχμάλωτοι κατόρθωσαν να κρυφτούν με τη βοήθεια του Δημάρχου Νίκου Δικαιουλάκου σε εξώσπιτα Μεθωναίων… και με τη βοήθεια του προηγούμενου διέφυγαν σε ομάδες 5-7 ατόμων στη Μέση Ανατολή.
* Οι αιχμάλωτοι περνώντας μέσα από το κεντρικό δρόμο της Μεθώνης κατά την μετάβασή τους στη Πύλο έκαναν το σήμα της νίκης στους Μεθωναίους, που παρακολουθούσαν την αναχώρησή τους.
* Από στοιχεία που βρήκαμε περιγράφονται φοβερές σκηνές την ώρα του τορπιλισμού καθώς και τα τραύματα που υπέστησαν οι αιχμάλωτοι και πως διασώθηκαν...
...από στοιχεία αναφέρεται η παρουσία του νοσοκομειακού Ιταλικού πλοίου Arno… ωστόσο προσέτρεξε σε άλλο ναυάγιο...
…στην Πύλο κατά τη διάρκεια της παραμονής των υπέστησαν και ένα βομβαρδισμό από την RAF…
… βρήκαμε τη σελίδα από το αρχείο του πλοίου… και θα το μελετήσουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου