Οι «δρόμοι της ελιάς» για την ανάπτυξη

Τα οφέλη για τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές σε 22 χώρες, οι γέφυρες επικοινωνίας και τα 150.000 χιλιόμετρα διαπολιτισμικού διαλόγου 

Σημαντικά οφέλη για τις κοινωνίες των ελαιοκομικών περιοχών της Ελλάδας αναμένεται να φέρει το πρόγραμμα των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης «Δρόμοι της Ελιάς», καθώς ανάμεσα στους στόχους του είναι η ανάπτυξη ενός βιώσιμου θεματικού τουρισμού ποιότητας και, μέσω αυτού, η ενίσχυση του πρωτογενούς και τριτογενούς τομέα, καθώς και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Το  πρόγραμμα ξεκίνησε το 1998 και τώρα βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης, καθώς στα άμεσα σχέδιά του είναι η αξιοποίηση του πολιτισμού της ελιάς και το διατροφικού – γαστρονομικού πολιτισμού των τόπων της ελιάς μέσω της οργάνωσης πολιτιστικών διαδρομών και συναφών δράσεων.

Υλοποιείται από τον Πολιτιστικό Οργανισμό «Δρόμοι της Ελιάς» που εδρεύει στην Καλαμάτα με τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ πρόσφατα ενδιαφέρον για ένταξή τους στους «Δρόμους της Ελιάς» εκδήλωσαν η Σκιάθος, η περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας, η Φωκίδα και έπεται συνέχεια.

Το σημείο επαφής

Όπως λέει στον «Αγρότη» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Γιώργος Καλαμαντής, η Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων, αποτελεί το σημείο επαφής για το πρόγραμμα Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τους «Δρόμους της Ελιάς» να αποτελούν «την πρώτη –και μόνη- διεθνώς αναγνωρισμένη ελληνικής πρωτοβουλίας Πολιτιστική Διαδρομή».

Ο κ. Καλαμαντής εξηγεί ότι «οι ‘Δρόμοι της Ελιάς’ πορεύονται από το 1998, προβάλλοντας μια άγνωστη στο ευρύ κοινό αλλά εξαιρετικά γοητευτική και ενδιαφέρουσα όψη της σύγχρονης Ελλάδας: της Ελλάδας του πολιτισμού της ελιάς. Με πνεύμα εξωστρέφειας αξιοποιούν τον πολιτισμό της ελιάς προς όφελος των ελαιοπαραγωγικών περιοχών, δημιουργούν γέφυρες επικοινωνίας με τη Μεσόγειο και τον κόσμο, δραστηριοποιούνται σε πάνω από 22 χώρες και έχουν διανύσει μέχρι σήμερα 150.000 χιλιόμετρα διαπολιτισμικού διαλόγου, φθάνοντας μέχρι τα βάθη της Ασίας».

Ο ίδιος σημειώνει, με την ευκαιρία, ότι στο πλαίσιο των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης, μια πρόσφατη επιτυχία της Ελλάδας που δείχνει τη σημασία της συνεργασίας με τοπικούς φορείς, είναι η διεξαγωγή του Ετήσιου Συμβουλευτικού Φόρουμ των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έτος 2020 στα Χανιά.

Όπως επισημαίνει ο κ. Καλαμαντής, «η Ελλάδα μέσω της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ του υπουργείου  Πολιτισμού και Αθλητισμού μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Διευρυμένης Μερικής Συμφωνίας των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης» και στο πλαίσιο «των πρόσφατων εργασιών της Διευρυμένης Μερικής Συμφωνίας, μέσα από συντονισμένες δράσεις επιτύχαμε, κατόπιν πρωτοβουλίας του Βασίλη Σταθάκη, προέδρου των Ιστορικών Καφέ Ευρώπης, τη διεξαγωγή του Ετήσιου Συμβουλευτικού Φόρουμ των Πολιτιστικών Διαδρομών  του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έτος 2020 στα Χανιά. Η επιτυχία αυτή αποτελεί παράδειγμα άριστης και εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ τοπικών φορέων, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Χανιών, του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Χανίων και του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού».

Οι βασικοί άξονες

Για τους βασικούς άξονες του προγράμματος, η προϊσταμένη του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ του υπουργείου  Πολιτισμού και Αθλητισμού Μαριάνθη Αναστασιάδου εξηγεί στον «Αγρότη» ότι «οι Δρόμοι της Ελιάς», εκτός από διαδρομή πολιτισμού, αποτελούν και ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης. Μετά την ανακήρυξή τους ως «Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Διαδρομής» του Συμβουλίου της Ευρώπης, με φορέα Διαχείρισης τον Πολιτιστικό Οργανισμό «Δρόμοι της Ελιάς», η αποστολή τους, όπως αυτή απορρέει από τις αποφάσεις Resolution CM/RES(2010) 53 και (2013) 66 της Επιτροπής υπουργών του ΣτΕ, εμπλουτίσθηκε και ενισχύθηκε με τους εξής στόχους:

*Ενίσχυση της πολιτιστικής συνεργασίας με τις χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης (εκπόνηση ερευνών/μελετών για την ανάδειξη και προστασία της άϋλης και υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς της ελιάς).

* Καθιέρωση των Πολιτιστικών Διαδρομών «οι Δρόμοι της Ελιάς» για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου θεματικού τουρισμού ποιότητας και, μέσω αυτού , την ενίσχυση του πρωτογενή και τριτογενή τομέα και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

* Προβολή των παραδοσιακών προϊόντων και της διατροφικής τους αξίας, στο πλαίσιο της υιοθέτησης της Μεσογειακής Διατροφής, ως Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO και της Διεθνούς Σύμβασης την οποία υπέγραψαν τα Κράτη μέλη της το 2003.

* Ευαισθητοποίηση των νέων για τον πολιτισμό της ελιάς μέσα από δράσεις με επίκεντρο τις τέχνες και τα γράμματα».

Πολιτιστική κληρονομιά

Η κύρια Αναστασιάδου προσθέτει ότι « ‘οι Δρόμοι της Ελιάς’ συμμετέχουν επίσης σε διακρατικά προγράμματα, με αντικείμενο την ανάπτυξη και προώθηση ενός καινοτόμου πλαισίου σχεδιασμού, διαχείρισης και προώθησης θεματικών προϊόντων τουρισμού  ή επιδιώκουν τη συμμετοχή τους σε αυτά, όπως: η δράση Εθνικής Εμβέλειας «Ανοικτή καινοτομία στον Πολιτισμό» με θέμα: “Ένα ολιστικό μοντέλο για την καταγραφή, διαφύλαξη και ανάδειξη τοπικών αγροδιατροφικών παραδόσεων ως πολιτιστικής κληρονομιάς» (με συντονιστή το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο) και το Πρόγραμμα Routes4U/EUSAIR, που ενισχύει την επέκταση της Πολιτιστικής Διαδρομής «Δρόμοι της Ελιάς» σε περιοχές της Μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου, με στόχο την αξιοποίηση της υλικής και άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ελιάς και τον σχεδιασμό καινοτόμων προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού και σε άλλες περιοχές».

Η αρχή και οι προτεραιότητες

Για το πώς ξεκίνησαν οι «Δρόμοι της Ελιάς», πως υλοποιούνται και ποιες είναι σήμερα οι προτεραιότητες τους, ο εκτελεστικός διευθυντής του Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμοι της Ελιάς» Γιώργος Καραμπάτος εξηγεί:

«Ξεκίνησαν πριν από 20 χρόνια από τη Μεσσηνία από φίλους της ελιάς, της περιπέτειας και της μοτοσικλέτας με αφορμή την επιθυμία για εξωστρέφεια και ανακάλυψη των άλλων τόπων της ελιάς.

Έκτοτε, οι «Δρόμοι της Ελιάς» , μια πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών, ενθαρρύνουν με τη δράση τους τον διαπολιτισμικό διάλογο και μετουσιώνουν σε πράξη μια καινοτόμο έκφραση πολιτισμού και συνάμα εναλλακτική πρόταση βιώσιμης ανάπτυξης: την αξιοποίηση του πολιτισμού της ελιάς και του διατροφικού/γαστρονομικού πολιτισμού των τόπων της ελιάς μέσω της οργάνωσης των πολιτιστικών διαδρομών και άλλων συναφών δράσεων ανακάλυψης και προβολής  του. Όλες οι δράσεις υλοποιούνται από τον Πολιτιστικό Οργανισμό «Δρόμοι της Ελιάς», που εδρεύει στην Καλαμάτα με τη συνεργασία μιας πολυμελούς διεθνούς επιστημονικής επιτροπής και ενός ευρύτατου δικτύου φορέων, συνεργατών και φίλων στην Ελλάδα, στις μεσογειακές και τις ευρωπαϊκές χώρες, του οποίου φορέας διαχείρισης και leader είναι επίσης ο Πολιτιστικός Οργανισμός «Δρόμοι της Ελιάς». Σήμερα, προτεραιότητα του Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμοι της Ελιάς» είναι η επέκταση της πολιτιστικής διαδρομής «Δρόμοι της Ελιάς» του Συμβουλίου της Ευρώπης σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και της Μεσογείου μέσω της δημιουργίας τοπιών πολιτιστικών διαδρομών, με έμφαση στο γαστρονομικό πολιτισμό και τα παραδοσιακά προϊόντα. Στην Ελλάδα, ενδιαφέρον για την ένταξή τους στους «Δρόμοι της Ελιάς» έχουν δηλώσει η Σκιάθος, η περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας και η Φωκίδα και στο εξωτερικό η Ιταλία (περιοχή Πρίντεζι), η Κροατία και το Μαυροβούνιο. Στις προτεραιότητες μας είναι επίσης η οργάνωση μιας μεγάλης πολιτιστικής διαδρομής σε μη ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ευρώπης με δράσεις προβολής του πολιτισμού και των τόπων της Ελιάς σε τρεις ευρωπαϊκές πόλεις».

Καταλήγοντας τονίζει ότι «σε αυτή την 20ετή ξεχωριστή πορεία των «Δρόμων της Ελιάς» καθοριστική ήταν και είναι η συμπαράσταση και η πολύτιμη συμβουλευτική υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και συγκεκριμένα της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων. Συμπαραστάτες σε κάθε μας βήμα, στηρίζουν τη δράση και τη βιωσιμότητα των «Δρόμων της Ελιάς», ενισχύοντας την εικόνα και τον διεθνή τους χαρακτήρα.

Του Γιάννη Λυβιάκη