Στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, μία από τις χώρες που έχει αφήσει το στίγμα της στον αγροτικό τομέα είναι η Ολλανδία. Ο αγροτικός πληθυσμός της αποτελεί το 2,1% του πληθυσμού (360.950), με μέση καλλιέργεια 280 στρέμματα. Το 65% των Ολλανδών αγροτών κατέχει μέση έως υψηλή μόρφωση, το ακαθάριστο εισόδημα ενός μέσου αγρότη ανέρχεται σε 204.421 ευρώ και η αξία της μέσης φάρμας αγγίζει το 1.569.044 ευρώ!
Στα θετικά σημεία του τομέα έχουμε την πλήρη μηχανοποίηση της παραγωγής, τους κανόνες στην καλλιέργεια (π.χ. αμειψισπορά), το χαμηλό κόστος των εφοδίων και την ισχυρή θέση των συνεταιρισμών, καθώς το 83% του μεριδίου της αγοράς ανήκει σε συνεταιρισμούς.
Σύμφωνα με τη Eurostat, το κόστος των εισροών στον αγροτικό τομέα της Ολλανδίας αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σύγκριση με άλλα κράτη, καθώς κατέχουν τις εξής θέσεις ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης:
• 1η θέση στην αποτελεσματική χρήση του νερού.
• 26η θέση στο κόστος λίπανσης.
• 22η θέση στο κόστος φυτοπροστασίας.
• 1η θέση σε κόστος σπόρων (100% χρήση πιστοποιημένου σπόρου).
• 15η θέση σε κόστος ενέργειας.
• 1η θέση σε κόστος εργασίας (25-35 ευρώ/ώρα) και κόστος ενοικίασης (800
ευρώ γενική τιμή).
• Ιδιωτική ασφάλιση (προαιρετική).
Στην κορυφή των στρεμματικών αποδόσεων
Στην περίπτωση της πατατοκαλλιέργειας, αποτελεί χώρα-πρότυπο, καθώς αν και είναι μικρή σε έκταση, κατέχει την 5η θέση πανευρωπαϊκά σε ποσότητα παραγωγής και την 1η θέση σε απόδοση (4,5 τόνους ανά στρέμμα για όλες τις καλλιέργειες πατάτας, δηλαδή σπόροι, πατάτα αμύλου και πατάτα εμπορίου).
Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2017, έφταναν τα
162.671 εκτάρια εκ των οποίων τα 76.304 εκτάρια αφορούσαν τη βρώσιμη πατάτα. Ολα τα παραπάνω στοιχεία οδήγησαν την Ολλανδία στην 1η θέση σε εξαγωγές σπόρων και πατατών εμπορίου.
Η παραγωγή της βρώσιμης πατάτας απασχολεί 6.965 αγρότες με μέση καλλιέργεια πατάτας τα 110 στρέμματα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 90% των αγροτών καλλιεργεί με συμβόλαιο είτε ένα κομμάτι της έκτασής του, είτε όλη.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Στην Ελλάδα, οι αγρότες αποτελούν το 11,7% του πληθυσμού, με μέση καλλιέργεια τα 68 στρέμματα, το ποσοστό με μόρφωση και επαγγελματική κατάρτιση φτάνει το 35%, ενώ το μέσο ακαθάριστο εισόδημα φτάνει τα 17.297 ευρώ και η μέση φάρμα έχει αξία 122.643 ευρώ. Τα αρνητικά σημεία του αγροτικού κλάδου ποικίλλουν και κάποια από αυτά είναι ο μικρός κλήρος, το κόστος των εφοδίων, αλλά και η απουσία συνεργατικού κλίματος από πλευράς αγροτών.
Σύμφωνα με τη Eurostat, το κόστος των εισροών στον αγροτικό τομέα της Ελλάδας αποτελεί μειονέκτημα σε σύγκριση με άλλα κράτη, καθώς κατέχουν τις εξής θέσεις ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ:
• 6η θέση σε ποσότητα νερού ανά στρέμμα.
• 3η θέση στο κόστος λίπανσης.
• 2η θέση στο κόστος φυτοπροστασίας.
• 10η θέση σε κόστος σπόρων (40% χρήση πιστοποιημένου σπόρου).
• 11η θέση σε κόστος ενέργειας.
• 18η θέση σε κόστος εργασίας και 9η σε κόστος ενοικίασης.
• Δημόσια ασφάλιση (υποχρεωτική).
Στην περίπτωση της πατατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, υπάρχουν 3 καλλιέργειες ανά έτος και παράγουμε το 1% της ευρωπαϊκής καταγωγής, με 18.900 εκτάρια καλλιέργειας. Η μέση απόδοση, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, φτάνει κάτι λιγότερο από 2 τόνους ανά στρέμμα, ενώ το υψηλό κοστολόγιο είναι εμπόδιο στις εξαγωγές. Οι αγρότες που καλλιεργούν πατάτα είναι περίπου 25.000, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η μέση καλλιέργεια πατάτας έχει έκταση κάτω από 10 στρέμματα, ενώ η συμβολαιακή γεωργία δεν έχει μεγάλο ποσοστό ανάμεσα στους αγρότες.
Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε Ελλάδα και Ολλανδία, συγκεντρώσαμε στοιχεία από Ελληνες και Ολλανδούς αγρότες, όσον αφορά τη δομή του κλάδου ανά χώρα, αλλά και τα κόστη των εισροών στην καλλιέργεια της πατάτας (βλ. Πίνακα).
Ομοιότητες και –κυρίως– διαφορές
Το κοστολόγιο διαφέρει κατά πολύ ανάμεσα στις δύο χώρες. Οπως φαίνεται, σε όλες τις εισροές έχουμε μεγαλύτερο κόστος, πλην του ενοικίου και της εργασίας. Σημαντικός παράγοντας μείωσης του κόστους ανά κιλό είναι και η απόδοση ανά στρέμμα που επιτυγχάνει ο παραγωγός.
Στην έρευνά μας, προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή πώλησης της πατάτας. Σύμφωνα με την έρευνα, η τιμή πώλησης του παραγωγού δεν εξαρτάται από το κόστος παραγωγής, όπως πολλοί θα περίμεναν, αλλά από την απόδοσή του, τα χρόνια εργασίας, την εκπαίδευση και τον τρόπο πώλησης.
Η αύξηση κατά 1 τόνο της απόδοσης μπορεί να μειώσει κατά 1,63 ευρώ/100 κιλά την τιμή πώλησης. Επίσης, δέκα έτη εργασίας μπορούν να αυξήσουν κατά ευρώ/100 κιλά την τιμή. Τέλος, οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ Ελλάδας και Ολλανδίας στο επίπεδο εκπαίδευσης και μεθόδου πώλησης, δίνουν το πλεονέκτημα στους Ολλανδούς να πωλούν κατά 8,57 ευρώ/100 κιλά φθηνότερα.
Η αγορά αγροτικών προϊόντων αποτελεί παράδειγμα «τέλειου ανταγωνισμού», επομένως η τιμή επηρεάζεται από την ποσότητα στην αγορά, η οποία όσο μεγαλύτερη είναι, τόσο μικρότερη θα είναι η τιμή.
Λύσεις για την ελληνική πατατοκαλλιέργεια
1. Ενοποίηση εκτάσεων – μείωση αριθμού αγροτών.
2. Κρατική διερεύνηση για το υψηλό κόστος των εφοδίων.
3. Ενίσχυση του συνεταιριστικού πλαισίου.
4. Περαιτέρω μηχανοποίηση της παραγωγής, με την εισαγωγή επιπλέον τεχνολογίας και εκπαίδευσης.
5. Πλήρης εισαγωγή των αγροτών στον επιχειρηματικό κλάδο (αγρότης= επιχειρηματίας).
6. Μακροπρόθεσμη στοχοθεσία, τόσο από την πλευρά του κράτους όσο και των αγροτών.
[Του Κυριάκου Ερμείδη,
Msc Οικονομικών Επιστημών,
από το ypaithros.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου