Η διαχείριση του νερού είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του Δήμου Πύλου - Νέστορος

Η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού, οι σύγχρονες απαιτήσεις διαβίωσης καθώς και η εντεινόμενη κλιματική αλλαγή, δημιουργούν συνθήκες σοβαρής έλλειψης υδάτινων πόρων τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα. Στο σύνολο του διαθέσιμου νερού στο πλανήτη (θάλασσες, ποτάμια, λίμνες, υδροφόρος ικανότητα υπόγειων υδάτων, πάγοι, κ.λπ.) μόνο το 2% είναι πόσιμο. Πολλές χώρες και τεράστιες περιοχές έχουν ερημοποιηθεί. Ο σοβαρότερος από τους λόγους της παγκόσμιας μετανάστευσης πλέον δεν είναι οι πόλεμοι αλλά η κλιματική αλλαγή. Σε λίγο οι πόλεμοι θα είναι εντεινόμενοι με κύρια αιτία την έλλειψη νερού. 

Η Ελλάδα κατοικείται από δεκάδες χιλιάδες έτη και έχει τις πρώτες εμπειρίες σε όλους τους λαούς σε δημιουργία πόλεων με αυξημένες ανάγκες για νερό και υδραγωγείων για την προσφορά του νερού στους ανθρώπους. Το Ευπαλίνειο όρυγμα στην Σάμο πριν 2.600 χρόνια (τούνελ ύδρευσης 1.000 μέτρων που τρυπούσε ένα βουνό για να φέρει νερό με ασφάλεια στο Πυθαγόρειο της Σάμου) αλλά και χιλιάδες έργα άρδευσης και ύδρευσης πιστοποιούν την ικανότητα των Ελλήνων να διαχειρίζονται με επιτυχία τα διαθέσιμα ύδατα. Στην περιοχή μας το Παλάτι του Βασιλιά Νέστορα πριν 3.200 χρόνια είχε τρεχούμενο νερό και σύστημα αποχέτευσης σε τριώροφο κτίσμα 2.000 τετραγωνικών. Οι πρόγονοί μας απέδειξαν ότι σέβονταν την φύση γι’ αυτό και την κληροδότησαν αγνή, προηγμένη και μαγευτική σε εμάς.

 

Σήμερα καλούμαστε να διαχειριστούμε αυτήν την πολιτιστική κληρονομιά της αειφόρου ανάπτυξης χιλιάδων ετών αλλά και να συγκεράσουμε τις ανάγκες του σήμερα χωρίς να κινδυνεύσει να διαταραχθεί η ισορροπία στο περιβάλλον σήμερα ή στο μέλλον. Ο Δήμος Πύλου έχει σοβαρές ανάγκες άρδευσης των καλλιεργειών, ιδιαίτερα της ελιάς αφού η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου στρίβει τα φύλλα του δέντρου, ρίχνει πρόωρα τον καρπό ή δημιουργεί διαταραχές σε ποιότητα και ποσότητα της παραγωγής. Η ξηρασία, λόγω της κλιματικής αλλαγής, απορροφά όλους τους χυμούς των δέντρων αλλά και της ίδιας της ατμόσφαιρας. Ο κίνδυνος καταστροφικών πυρκαγιών όπως στην Αυστραλία μπορεί να ερημοποιήσει μια περιοχή σαν την Πελοπόννησο με έναν μόνο καύσωνα. 

Επιπλέον, η αυξημένη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη στις πόλεις και στα χωριά του δήμου δημιουργούν επιπρόσθετη πίεση αυξημένης ζήτησης για κατανάλωση ύδατος ύδρευσης και άρδευσης. Δεκάδες κατοικίες κήποι και πισίνες απαιτούν νερό αλλά και πολλές ξενοδοχειακές μονάδες, καταστήματα εστίασης, πλυντήρια οχημάτων κ.λπ. αυξάνουν έτι περαιτέρω τις ανάγκες ύδρευσης. 

Το πιο σημαντικό αλλά και ξεχωριστό από άλλους δήμους της χώρας όμως φαίνεται από πλευράς ζήτησης να είναι το γεγονός ότι ο Δήμος Πύλου φιλοξενεί δύο γήπεδα γκόλφ και σύντομα τέσσερα γήπεδα γκόλφ και χιλιάδες κλίνες φιλοξενίας υψηλών προδιαγραφών της Costa Navarino, (ΤΕΜΕΣ ΑΕ και Πανόραμα ΑΕ). Τα γήπεδα γκολφ απαιτούν πολύ νερό για την άρδευσή τους, ενώ οι κλίνες πολυτελείας απαιτούν αυξημένες ποσότητες νερού για μπάνιο, τουαλέτες, υδροθεραπεία, εκατοντάδες πισίνες και πάνω από 6.000 στρέμματα έντονης άρδευσης. 

Το νερό δεν είναι απεριόριστο, είναι πεπερασμένο. Σε συνθήκες λειψυδρίας, αυξημένης ξηρασίας και μείωσης των βροχοπτώσεων είναι ακόμα πιο λίγο. Η έλλειψη πολιτικών εξοικονόμησης νερού από τον δήμο το κάνει ακόμα πιο λιγοστό. Η αλόγιστη άντληση και χρήση του το κάνει ακόμα πιο λίγο. Ενώ μια απότομη δηλητηρίαση του υδροφόρου ορίζοντα λόγω εισροής θαλασσινού νερού στον υδροφόρο ορίζοντα στη Γιάλοβα, ατύχημα που μπορεί να συμβεί λόγω παράνομης υδροληψίας από τον υδροφόρο ορίζοντα, θα περιορίσει δραματικά τα διαθέσιμα αποθέματα πόσιμου νερού για πάντα. Εάν φθάσουμε σε αυτό το σημείο θα έχουμε αποτύχει όλοι σε αυτή την γενιά για όλες τις επερχόμενες γενιές. Απαιτείται επιστημονική, μεθοδική, και εντός Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Δικαίου – πλαισίου δημόσια διοίκηση και διαχείριση ενός κοινωνικού αγαθού, του Νερού. 

Είμαστε στο μάτι μιας απίστευτης «καταιγίδας λειψυδρίας». Οι προβλέψεις των επιστημόνων για την ερημοποίηση της Νότιας Πελοποννήσου, λόγω ανομβρίας και ανόδου της θερμοκρασίας από την κλιματική αλλαγή, τα επόμενα έτη συμπίπτει με τις αυξημένες ανάγκες υδροδότησης τεσσάρων γηπέδων γκολφ. Μόνο ο Δήμος Πύλου στην Ελλάδα έχει αυτή την ευκαιρία τουριστικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, η συγκυρία της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής αλλά και η υπεράντληση υδάτων δημιουργούν σοβαρό κίνδυνο διατάραξης της ισορροπίας του νερού. Εάν χαθεί η μάχη του νερού, δεν θα υπάρχουν γκολφ, δεν θα υπάρχουν ξενοδοχεία δεν θα υπάρχουν ελιές, δεν θα υπάρχει μέλλον. 

Τι πρέπει να κάνει ο δήμος τώρα για να μην χάσουμε ότι μας δώρισε η φύση απλόχερα εδώ και χιλιάδες χρόνια; Πρέπει να εκπονήσουμε ένα άμεσο σχέδιο δράσεων με τις ακόλουθες πολιτικές: 

Α) Καταγραφή όλων των βλαβών του δικτύων ύδρευσης από την ΔΕΥΑΠΝ – Δήμο Πύλου Νέστορος και άμεση επιδιόρθωση για να σταματήσει η «υδρορραγία» χαμένων άσκοπα υδάτων. 

Β) Ενημέρωση όλων των αγροτών για την ορθή πρακτική άρδευσης των καλλιεργειών σε περίοδο λειψυδρίας όπως αυτή που διανύουμε αυτή την χρονιά. Τοποθέτηση αρδευτικών συστημάτων και μετρητών πίεσης και κυβικών για την ορθή διαχείριση των δικτύων άρδευσης. 

Γ) Ενοποίηση των τιμολογίων ύδρευσης του δήμου σε όλα τα διαμερίσματα με βάση την ανταποδοτικότητα των τελών ύδρευσης και αποχέτευσης που προβλέπει η νομοθεσία. Αμεση μείωση των τελών στη Χώρα για οικιακή χρήση όπου είχε γίνει αδικαιολόγητη αύξηση στο παρελθόν. Διπλασιασμός των τελών στις επιχειρήσεις φιλοξενίας και εστίασης που υπερκαταναλώνουν. Παροχή κινήτρων εξοικονόμησης νερού στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις. Η χαμηλή κλίμακα κατανάλωσης πρέπει να είναι πολύ φθηνή, ενώ οι μεγαλύτερες καταναλώσεις πρέπει να επιβαρύνονται σταδιακά και κλιμακωτά σε βαθμίδες με τρόπο ώστε να αποτελούν κίνητρο για την εξοικονόμηση νερού και αποφυγή της υπερκατανάλωσης. 

Δ) Προστασία των πηγών και δικτύων διανομής από ρυπαντές λόγω φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, ανεξέλεγκτων χωματερών και αποβλήτων σε ρέματα (Διασφάλιση Ποιότητας Νερού). 

Ε) Μηνιαία καταγραφή όλων των υδροληψιών του δήμου από τα ποτάμια και ρέματα για την άρδευση των γκολφ και καταγραφή στατιστικών για τον περιορισμό της υπερκατανάλωσης. Οι εταιρείες ΤΕΜΕΣ ΑΕ και η Πανόραμα ΑΕ που αναπτύσσουν την περιοχή τουριστικά θα πρέπει να πληρούν τις Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών Ορων που έχουν και ο δήμος θα πρέπει να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν αποκλίσεις. Με βάση την κείμενη νομοθεσία το νερό άρδευσης ακόμα και από ποταμούς και άλλες πηγές πρέπει να πληρώνεται στο δήμο. Ο δήμος πρέπει άμεσα να καταρτίσει σχετικό τιμολόγιο χρέωσης για όλες τις χρήσεις αγροτικής άρδευσης, βιομηχανικής, αναψυχής, κ.λπ. σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 146896/ΦΕΚ Β 2878/27.10.2014 και την Απόφαση Αριθμ. οικ.135275/2017 ΦΕΚ 1751/Β/22-5-2017 της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων. Η τιμολόγηση θα λειτουργήσει ευεργετικά για την εξοικονόμηση αλλά και για την κάλυψη του περιβαλλοντικού κόστους. Οι νόμοι και οι υπουργικές αποφάσεις υπάρχουν εδώ και χρόνια αλλά ο δήμος δεν έχει σχεδιάσει τίποτα τα τελευταία χρόνια. Αποτελεί σοβαρή παράβαση καθήκοντος για τον δήμαρχο και το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΥΑΠΝ η μη είσπραξη τελών ύδρευσης και άρδευσης. Η ευθύνη απραξίας βαρύνει την προηγούμενη δημοτική αρχή αλλά θα βαρύνει σύντομα και την σημερινή, εκτός εάν δράσει άμεσα. Συμβουλεύουμε προτρεπτικά την νέα δημοτική αρχή να πράξει το ορθό, το ηθικό και το νόμιμο πριν να είναι αργά. 

ΣΤ) Ενημέρωση όλων των κατοικιών και επιχειρήσεων για την ορθή πολιτική χρήσης των υδάτων και την εγκατάσταση μηχανισμών εξοικονόμησης όπως σύγχρονα καζανάκια, βρύσες που σταματούν αυτόματα κ.λπ. 

Ζ) Ευαισθητοποίηση όλων των επισκεπτών σε ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης να σέβονται το νερό, με σχετικές πολύγλωσσες πινακίδες, μέτρα ανάλογα που είχαν ληφθεί στην Αθήνα το 1990 όπου η λειψυδρία οδήγησε σε δραστικά μέτρα αλλά και έργα εμπλουτισμού της ύδρευσης του λεκανοπεδίου. 

Η) Εφαρμογή της Υπουργικής Απόφασης (Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από την Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης) 1420/82031/17-08-2015 με ενημέρωση των αγροτών αλλά και των διαχειριστών των γκολφ για την αποφυγή της ρύπανσης των υδάτων από τα νιτρικά σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. 

Θ) Δημιουργία λιμνοδεξαμενών ιδιοκτησίας του δήμου σε στρατηγικά σημεία του δήμου και του φράγματος στους Αμπελοκήπους από το υπουργείο Γεωργίας αφού η λειψυδρία χτυπά ιδιαίτερα τα νότια τμήματα του δήμου όπως Λαχανάδα, Ευαγγελισμό, Ακριτοχώρι, Φοινικούντα, Μεθώνη, Χρυσοκελλαριά, Βασιλίτσι και Κορώνη. Οι λιμνοδεξαμενές θα λειτουργούν ως αποταμιευτήρες και “αμορτισέρ” που θα απορροφούν τις αυξομειώσεις των βροχοπτώσεων που αναμένονται μελλοντικά από την κλιματική αλλαγή. 

Η δημοτική παράταξη “Νεστόρειος Σοφία” της οποίας ηγούμαι έχει θέσει γραπτώς ως επείγον το θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων (βλέπε 1-11-2019 και 20-11-2019 επιστολές μας Δημοτικό Συμβούλιο) από την αρχή σύγκλισης του νέου Δημοτικού Συμβουλίου. Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει καν συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο με ευθύνη του δημάρχου κ. Καρβέλα. Η έλλειψη πολιτικής για πολλά έτη του κ. Καφαντάρη πρέπει να καλυφθεί άμεσα από τη νέα δημοτική αρχή. Δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε και νερό για χάσιμο. Το φετινό καλοκαίρι θα είναι δύσκολο αλλά τα επόμενα θα είναι ακόμα χειρότερα εάν δεν δράσουμε οργανωμένα και εντός των νόμων.