Επισκέψιμο το ιστορικό μονοπάτι στους Κάτω Αμπελόκηπους

Επισκέψιμο είναι το ιστορικό μονοπάτι των παλιών Νερόμυλων στους Κάτω Αμπελόκηπους Πυλίας, το οποίο - όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας- πρόκειται για “ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα σπάνιας βιοποικιλότητας της Νότιας Μεσσηνίας”. Ενα παραποτάμιο μονοπάτι “που αναβίωσε στην γεωγραφική περιοχή του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων του Δήμου Πύλου Νέστορος και το οποίο πρόσφατα δημιουργήθηκε – αναβίωσε, ύστερα από πρωτοβουλία συλλογικής οντότητας του οικισμού και εθελοντική εργασία των κατοίκων (καθαρισμός, βελτιώσεις βατότητας, σηματοδότηση)”.

Ειδικότερα, στη σχετική ανακοίνωση μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι το εν λόγω μονοπάτι βρίσκεται κοντά στις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, ενώ η παραποτάμια διαδρομή του θα αποτελεί μελλοντικά τμήμα της αφετηρίας του σχεδιαζόμενου μεσογειακού «Μηναγιώτικου Μονοπατιού Natrua 2000», που θα ξεκινάει από το διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις πηγές του Μηναγιώτικου ρέματος, και θα καταλήγει στις εκβολές του, στην περιοχή της Φοινικούντας. 

ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ 

Το Μονοπάτι παλιών Νερόμυλων ξεκινάει από την πλατεία του οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων, που αποτελεί και το μέγιστο υψόμετρο της διαδρομής (350 m), και καταλήγει νοτιότερα στον καταρράκτη του «Παλιόμυλου» (υψόμετρο 325 m), διατρέχοντας μια διαδρομή μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου με μικρή υψομετρική διαφορά. Ο χρόνος πεζοπορίας της διαδρομής προσεγγίζει τα 20 λεπτά ενώ, σε σχέση με το βαθμό δυσκολίας της διαδρομής, βρίσκεται στην κλίμακα 1 (1/5) και ενδείκνυται ακόμη και για αρχάριους περιπατητές. Σε σχέση με την βλάστηση της πεζοπορικής διαδρομής, χαρακτηρίζεται ως πυκνή δενδρώδης (κατηγορία 4/5), ενώ η ομορφιά της διαδρομής εντάσσεται στην κατηγορία 4 (4/5). Τέλος, σε σχέση με την σήμανση του μονοπατιού, κατά μήκος του μονοπατιού υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες προσανατολισμού και κατεύθυνσης. 

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ 

Σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική ταυτότητα της περιοχής, σημαντικοί είναι οι τύποι οικοτόπων που συναντώνται τόσο κατά μήκος της κοιλάδας του μονοπατιού όσο και ευρύτερα στην περιοχή που περιβάλλει το ιστορικό μονοπάτι. Βάσει της ύπαρξης των οικοτόπων αυτών και λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιοχή αυτή γειτνιάζει με προστατευόμενη περιοχή του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 και αποτελεί εν δυνάμει περιοχή ένταξης στο εν λόγω δίκτυο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, ενώ αποτελεί πρόσθετο καταφύγιο για τα είδη και τους τύπους οικοτόπων εκτός των ορίων των περιοχών του ευρωπαϊκού δικτύου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, δύο αιωνόβια δέντρα που βρίσκονται στην αρχή της εν λόγω πεζοπορικής διαδρομής είναι υποψήφια προς ένταξη στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων της φύσης, ύστερα από αίτηση – μελέτη του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας προς της αρμόδιες δασικές αρχές. 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΑΝΙΔΑΣ 

Παράλληλα, σημαντικά είδη πανίδας συναντώνται εντός του συνόλου των παραπάνω οικοτόπων της περιοχής. Μεταξύ αυτών αξίζει να αναφέρουμε την αλεπού, το τσακάλι, τον λαγό, το κουνάβι, τον ασβό κ.ά. Επίσης, η θέση της περιοχής αυτής, στη δυτική μεταναστευτική διαδρομή των πτηνών στην Ελλάδα, σε μια από τις νότιες άκρες των Βαλκανίων, σε συνδυασμό με την εμφάνιση κατάλληλων τύπων οικοτόπων, καθιστούν αυτή την περιοχή πολύ σημαντική. Η περιοχή αυτή χρήζει ειδικής προστασίας, ώστε να διατηρήσει τα ευαίσθητα είδη οικοτόπων που διαθέτει, αλλά και για να προστατευθούν τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα που διαθέτει, καθώς και τα είδη που εξαρτώνται άμεσα από το νερό.

Πολιτισμική ταυτότητα

Εξίσου σημαντική είναι και η πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής του μονοπατιού. Ο περιπατητής μπορεί να δει το λιθόκτιστο Δημοτικό Σχολείο που βρίσκεται στην είσοδο του εν λόγω οικισμού και το οποίο αποτέλεσε αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης της Νότιας Μεσσηνίας κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, ενώ αυτή την περίοδο το υπουργείο Πολιτισμού ξεκινάει την σύνταξη της μελέτη αποκατάστασής του. Επίσης, κατά την είσοδο στον οικισμό ο πεζοπόρος μπορεί να δει τις μυλόπετρες των δύο παραδοσιακών ελαιοτριβείων που λειτουργούσαν κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα, ενώ στην πλατεία του οικισμού μια μικρή πετρόκτιστη κρήνη αποτελεί σημείο ανάπαυλας και ξεκούρασης. Ακολούθως, στην είσοδο του μονοπατιού δεσπόζει η ιστορική κρήνη του οικισμού με τις περίτεχνες καλαίσθητες πέτρινες γούρνες που κατασκευάστηκε το 1908 (δίπλα στην κρήνη βρίσκεται η αιωνόβια βελανιδιά που είναι υποψήφια για χαρακτηρισμό ως διατηρητέο μνημείο της φύσης) και μέχρι την δεκαετία του 1960 αποτελούσε την κύρια εστία υδροδότησης του οικισμού. Σήμερα, ετοιμάζεται μελέτη ιστορικής και αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης από το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας για να σταλεί στο Δήμο Πύλου Νέστορος, ώστε να ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης και να αποκατασταθεί. Στη συνέχεια, κατά μήκος του εν λόγω μονοπατιού, ο πεζοπόρος μπορεί να δει τα ερείπια δύο υδρόμυλων (νερόμυλος «Λεμπέση» και νερόμυλος «Παλιόμυλος»), ενώ το μονοπάτι καταλήγει στον ιστορικό καταρράκτη «Παλιόμυλου».