ΠΡΙΝ ΑΠΟ 28 ΧΡΟΝΙΑ Σαν σήμερα στην Πύλο βούλιαξε το “Irene Serenade”

23 Φλεβάρη 1980 ημέρα Σάββατο Αγίου Θεοδώρου, τότε γράφτηκε στην Πύλο μια ιστορία απίστευτη και πρωτόγνωρη για τα ελληνικά ναυτικά χρονικά. Βούλιαξε στο λιμάνι το “Irene Serenade” το δεξαμενόπλοιο της εταιρείας Τσάκος που μετέφερε 120 χιλιάδες τόννους “γκρούτ όιλ” (πρωτογενές πετρέλαιο) από την Τουρκία με προορισμό την Ευρώπη. Στην Πύλο με πλήρωμα 31 ναυτικούς σταμάτησε για να παραλάβει στόρια (τρόφιμα) και θα ξανασυνέχιζε το ταξίδι του.
Τέσσερις το απόγευμα εμφανίστηκε στο λιμάνι και πολλοί το κοιτούσαν για την επιβλητικότητά του όταν σιγά-σιγά κατευθυνόταν προς το σημείο που θα αγκυροβολούσε. Στο τιμόνι του βαποριού ο πλοηγός Δημήτρης Αγγελόπουλος. Δίνεται η εντολή “φούντο την άγκυρα”. Με το που πέφτει η άγκυρα η καδένα στο όκιο προκαλεί σπινθήρα, από την τριβή λένε, και από τις αναθυμιάσεις προκαλείται η πρώτη έκρηξη η οποία ακούστηκε σε όλη την Πύλο τρίζοντας ακόμα και τζάμια σε σπίτια στην πόλη. Οι εκρήξεις ακολουθούν η μία την άλλη με αποτέλεσμα στην πλώρη του βαποριού η φωτιά και ο καπνός να θαμπώνει την περιοχή της Σφακτηρίας. Εικόνες που θα τις θυμόμαστε όλοι.
Από τη στιγμή της πρώτης έκρηξης ήδη είχε ξεκινήσει για το βαπόρι η λάντζα του Βέλιου Καραβία με επιβαίνοντες τον αρχικαπετάνιο της εταιρείας Στέφανο Ζολώτα, τον υπάλληλο του ναυτιλιακού γραφείου του Γιάννη Βρεττάκου που πρακτόρευε το βαπόρι Θανάση Ψαλλίδα, και τον έμπορο Θεοδόση Μαυροειδή. Τα επόμενα λεπτά είναι κρίσιμα για τον καπετάνιο της λάντζας και τους επιβαίνοντες, υπό την έννοια ότι επρόκειτο για θυσία να πλησιάσεις το βαπόρι που συνεχώς καιγόταν και τ’ αμπάρια του άνοιγαν σαν καρύδια βγάζοντας φλεγόμενο πετρέλαιο στη θάλασσα.
Για την πράξη του αυτή, να συνεχίσει την πορεία του και να παραλάβει τους ναυτικούς, ο Βέλιος τιμήθηκε με μετάλλια από την Ακαδημία Αθηνών, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, τον Δήμο Πύλου και τον Ροταριανό Ομιλο Πειραιώς.
Τα ντοκουμέντα αυτά ανδρείας και αυτοθυσίας (χρυσά μετάλλια) αναρτώνται σήμερα στο σπίτι του και με σεμνότητα μιλάει γι’ αυτά. Για την πράξη του αυτή το 1984 στο περιοδικό “Γνώση και τέχνη” ο συντάκτης Αλ. Αργυρούδης έγραφε:

"Επήρα την απόφαση και άρπαξα το τιμόνι,

τον κίνδυνο την ώρα αυτή δεν σκέφτηκα και τόσο,

κι όρμησα μέσα στη φωτιά με την φτωχή μου λάντζα,

γιατί αγαπώ τους ναυτικούς κι έπρεπε να τους σώσω".

Συνεχίζοντας ο συντάκτης, αναφέρει στο ποίημά του “Ο Βέλλιος” που αφιερώνει στον καπετάνιο της λάντζας:

"Σύννεφα μαύρα σκοτεινά στον ουρανό ανεβαίναν

φλόγες πετάχτηκαν ψηλά, θεόρατες στην πλώρη

τραγούδι, γλέντι και χορό θανάτου είχαν στήσει

έξω στης Πύλου τα νερά καιγόταν το βαπόρι.

Καμιά τριανταριά ψυχές με την ψυχή στο στόμα

τα μάτια τους προς τη στεριά είχανε καρφωμένα

ζούσαν μέσα στον όλεθρο, το ρίγος του θανάτου

μαρμαρωμένοι κι άφωνοι περίμεναν εμένα.
Κάποιος δειλός μού φώναξε “Γύρνα θα σκοτωθούμε”.

“Φίλε, φαμίλιες έχουμε, ντροπή για τα παιδιά μου

το ίδιο θα ‘καναν κι αυτοί για μένα και για σένα”.

Μεσ’ στη φωτιά της θάλασσας, φωτιά πήρε η καρδιά μου.

Στην ανεμόσκαλα κοντά εσίμωσα τη λάντζα

τους βόηθησα να κατεβούν και στη στεριά τους πήγα.

Επαίνους και παράσημα δεν θέλω και με φτάνει

τ’ αχνό, χλωμό χαμόγελο που στη θωριά τους είδα."

Η ιστορία αυτή έκλεισε με τον θάνατο δύο ναυτικών, του υποπλοιάρχου Γιώργου Πολυδωράτου και του ναύτη Σπύρου Μποζίκη, που τη στιγμή εκείνη βρισκόντουσαν στην πλώρη όπως θέλει το επάγγελμα. Να σημειωθεί ότι ο πλοηγός Δημήτρης Αγγελόπουλος ο οποίος έμπασε το βαπόρι στο λιμάνι κατέβηκε στη λάντζα με κάβο, γιατί όπως λέει, προτεραιότητα στην ανεμόσκαλα είχε η γυναίκα του μαρκόνι η οποία ήταν έγκυος. Ο πλοηγός και ο καπετάνιος του βαποριού κατέβηκαν τελευταίοι.
Την ημέρα εκείνη φυσούσε λεβάντες (ανατολικός). Με δεδομένο το γεγονός ότι στην Πύλο ο μαΐστρος (βορειοδυτικός) είναι σχεδόν μόνιμος για την περιοχή μας, ο Αγιος Θόδωρος έβαλε το χέρι του και η φωτιά κόλλησε στη Σφακτηρία. Αλλιώς θα γινόμαστε κάρβουνο. 120 χιλιάδες τόννοι φλεγόμενου πετρελαίου μεταφερόμενου με τον αγέρα μεταφράζονται σε κόλαση. Το βαπόρι βούλιαξε στις 5 το πρωί αφήνοντας πίσω του δύο νεκρούς -όπως προαναφέρθηκε- και τις μέρες της απορρύπανσης.
Τάκης Αλεξάκης "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" 22/02/2008