Η Πύλος, είμαι σίγουρος ότι, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα Διεθνές Επιστημονικό Κέντρο, με βάση την ιστορία του παρελθόντος και της προσπάθειας του σήμερα. Ας θυμηθούμε στην Ιλιάδα Ψ,
306-372 τα λόγια του βασιλιά της Πύλου Νέστορα στο γιο του Αντίλοχο, πώς να κερδίζει τις ιπποδρομίες διδάσκοντάς του την καμπυλόγραμμη κίνηση. Σήμερα διεξάγεται ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα διεθνώς, η ανίχνευση νετρίνων από το Ινστιτούτο “Νέστωρ” Θυμάμαι ως πρόεδρος της Ε.Ε.Φ. που είχα παραβρεθεί στα εγκαίνια του προγράμματος, την σημασία της Διεθνούς Επιστημονικής Κοινότητας για την στήριξη και επιτυχία του όλου προγράμματος. Πιστεύω ότι, δύο θα είναι τα άλογα που θα σπρώξουν το άρμα της ανάπτυξης προς τα εμπρός για το Νομό Μεσσηνίας, η Αρχαία Μεσσήνη και η Πύλος. Στόχος όλων μας τόσο της Πολιτείας όσο και όλων των φορέων, είναι να αναδειχθεί η Πύλος σε ένα Διεθνές Επιστημονικό Κέντρο που θα ανυψώσει την χώρα μας στον Επιστημονικό στίβο και θα διώξει την μιζέρια από τον Νομό μας. Ως Oμιλος Unesco Καλαμάτας πιστεύουμε ότι, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το ΕΛΚΕΘΕ και τον Δήμο Πύλου μπορούν να πραγματοποιηθούν τα παρακάτω, ώστε πράγματι η Πύλος με την κατάλληλη δημοσιότητα, τόσο στα Αθηναϊκά μέσα, όσο και στα Ευρωπαϊκά, να αναδείξει την ταυτότητα της ως ένα από τα σπουδαιότερα Επιστημονικά κέντρα:
- Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Η αμφισβήτηση της αριστοτελικής δυναμικής από τον Αρχιμήδη».
- Παρουσίαση του θεατρικού έργου του Νίκου Λυγερού που πραγματεύεται την διαφωνία μεταξύ Αριστοτέλη και Αρχιμήδη «Η δύναμη του αδυνάτου».
- Eκθεση Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.
- Το πείραμα του Αρχιμήδη στο λιμάνι της Πύλου.
Στα “Φυσικά” του, ο Αριστοτέλης διατυπώνει διάφορους νόμους και ειδικά μια ενότητα που συνίσταται σε μια θεωρία περί δυναμικής στερεού σώματος. Το κύρος του Αριστοτέλη ήταν τόσο μεγάλο στην αρχαιότητα – και αυτό ισχύει ακόμα και στις μέρες μας για τους μη-επιστήμονες – που ελάχιστοι ήταν οι Eλληνες ερευνητές οι οποίοι επιχείρησαν να αμφισβητήσουν τις αρχές του. Αυτή η στάση ήταν πολύ αρνητική για τον τομέα της μηχανικής. Και μια από τις πιο όμορφες αποδείξεις, είναι η δυσκολία που είχε να αντιμετωπίσει ο Γαλιλαίος για να καθιερώσει τα δικά του αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, η ιδιοφυΐα του Αρχιμήδη δεν υπολόγιζε καθόλου το κύρος μιας ιδεολογίας. Μελέτησε, λοιπόν, το κείμενο του Αριστοτέλη, ερεύνησε τα λάθη του και εισηγήθηκε λύσεις. Δύο από τους νόμους της αριστοτελικής δυναμικής στερεών σωμάτων είναι οι εξής:
1) Η ταχύτητα V ενός κινητού είναι μια γραμμική συνάρτηση της σχέσης της δύναμης Α προς αντίσταση Β, V = λ.Α/Β για όλες τις τιμές του Α και του Β τέτοιες ώστε το Α/Β να παραμένει μεγαλύτερο από μια τιμή L ορίζοντας το κατώτερο όριο της αποτελεσματικότητας της δύναμης Α.
2) Για Α/Β L, ο πρώτος νόμος δεν ισχύει πλέον και άρα έχουμε V = 0. Τώρα πλέον, είναι φανερό ότι αυτοί οι δύο νόμοι είναι λανθασμένοι. Oμως αυτό δεν είχε αποδειχτεί εκείνη την εποχή. Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Αρχιμήδης δεν αρκέστηκε μόνο να αποδείξει με περιφανή τρόπο το λάθος του Αριστοτέλη αλλά επιπλέον χρησιμοποίησε το επιχείρημα του ίδιου του Αριστοτέλη για να αποδείξει ότι είναι λάθος. Oντως, ο Αριστοτέλης ισχυρίζεται πως «αν η δύναμη μπορούσε να διαιρεθεί πέρα από ένα ορισμένο όριο, θα σήμαινε ότι ένας μόνο άνθρωπος θα συνέχιζε να κινεί ένα πλοίο που κανονικά θα απαιτούνταν μια ομάδα ρυμουλκών για να το μετακινήσει». Και αυτό το ενδεχόμενο αποκλείστηκε απολύτως από τον Αριστοτέλη. Ενώ είναι αυτό ακριβώς το πείραμα σκέψης που θαεφαρμόσει ο «αθάνατος» Αρχιμήδης και τούτο,στην παρουσία του βασιλιά Ιέρωνα Β΄, στο λιμάνι των Συρακουσών. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αρχιμήδης για να το φέρει σε πέρας χρησιμοποιεί ένα όργανο με το όνομα πολύσπαστον.
Σύμφωνα με τον Πρόκλο, γνωρίζουμε ότι το τρικάρτατο πλοίο δόθηκε από τον Ιέρωνα Β΄ στο βασιλιά Πτολεμαίο της Αιγύπτου. Eτσι, ο Αρχιμήδης υλοποιεί με απόλυτα σαφή τρόπο ένα νοητικό μοντέλο του εικονικού πειράματος του Αριστοτέλη και πετυχαίνει να αποδείξει περίτρανα το λάθος του τελευταίου. Παρουσιάζει, κατά τον Αλμπερτ Αϊσταϊν, ένα πείραμα σκέψης το οποίο με την επινόηση της πολλαπλής τροχαλίας, επιτρέπει να διαιρέσουμε κατά βούληση τη δύναμη που απαιτείται για να μετακινηθεί ένα στερεό. Με αυτόν τον τρόπο, καθιστά άτοπη μια φυσική θεωρία η οποία στην ουσία δεν ήταν βασισμένη σε κανένα πρακτικό πείραμα, αλλά αντιθέτως σε ένα διαισθητικό σύστημα που μετατράπηκε σε δόγμα λόγω του κύρους του επινοητή του.
Η προσέγγιση του Αρχιμήδη να ανατρέψει την ιδεολογία του Αριστοτέλη δεν αποκαλύπτει μόνο το ύφος του, αλλά επίσης τον τρόπο σκέψης του. Δεν διστάζει να παραμερίσει τις συμβατικές απαγορεύσεις για να πειραματιστεί με τρόπο αποτελεσματικό και να πραγματοποιήσει το αδιανόητο. Είναι ικανός να πράξει το αδύνατον, διότι εμπιστεύεται μόνο τη φύση και την κριτική και δημιουργική του νοημοσύνη.
Ι ΜΕΡΟΣ Η ανακάλυψη του Αρχιμήδη
306-372 τα λόγια του βασιλιά της Πύλου Νέστορα στο γιο του Αντίλοχο, πώς να κερδίζει τις ιπποδρομίες διδάσκοντάς του την καμπυλόγραμμη κίνηση. Σήμερα διεξάγεται ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα διεθνώς, η ανίχνευση νετρίνων από το Ινστιτούτο “Νέστωρ” Θυμάμαι ως πρόεδρος της Ε.Ε.Φ. που είχα παραβρεθεί στα εγκαίνια του προγράμματος, την σημασία της Διεθνούς Επιστημονικής Κοινότητας για την στήριξη και επιτυχία του όλου προγράμματος. Πιστεύω ότι, δύο θα είναι τα άλογα που θα σπρώξουν το άρμα της ανάπτυξης προς τα εμπρός για το Νομό Μεσσηνίας, η Αρχαία Μεσσήνη και η Πύλος. Στόχος όλων μας τόσο της Πολιτείας όσο και όλων των φορέων, είναι να αναδειχθεί η Πύλος σε ένα Διεθνές Επιστημονικό Κέντρο που θα ανυψώσει την χώρα μας στον Επιστημονικό στίβο και θα διώξει την μιζέρια από τον Νομό μας. Ως Oμιλος Unesco Καλαμάτας πιστεύουμε ότι, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το ΕΛΚΕΘΕ και τον Δήμο Πύλου μπορούν να πραγματοποιηθούν τα παρακάτω, ώστε πράγματι η Πύλος με την κατάλληλη δημοσιότητα, τόσο στα Αθηναϊκά μέσα, όσο και στα Ευρωπαϊκά, να αναδείξει την ταυτότητα της ως ένα από τα σπουδαιότερα Επιστημονικά κέντρα:
- Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Η αμφισβήτηση της αριστοτελικής δυναμικής από τον Αρχιμήδη».
- Παρουσίαση του θεατρικού έργου του Νίκου Λυγερού που πραγματεύεται την διαφωνία μεταξύ Αριστοτέλη και Αρχιμήδη «Η δύναμη του αδυνάτου».
- Eκθεση Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.
- Το πείραμα του Αρχιμήδη στο λιμάνι της Πύλου.
Στα “Φυσικά” του, ο Αριστοτέλης διατυπώνει διάφορους νόμους και ειδικά μια ενότητα που συνίσταται σε μια θεωρία περί δυναμικής στερεού σώματος. Το κύρος του Αριστοτέλη ήταν τόσο μεγάλο στην αρχαιότητα – και αυτό ισχύει ακόμα και στις μέρες μας για τους μη-επιστήμονες – που ελάχιστοι ήταν οι Eλληνες ερευνητές οι οποίοι επιχείρησαν να αμφισβητήσουν τις αρχές του. Αυτή η στάση ήταν πολύ αρνητική για τον τομέα της μηχανικής. Και μια από τις πιο όμορφες αποδείξεις, είναι η δυσκολία που είχε να αντιμετωπίσει ο Γαλιλαίος για να καθιερώσει τα δικά του αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, η ιδιοφυΐα του Αρχιμήδη δεν υπολόγιζε καθόλου το κύρος μιας ιδεολογίας. Μελέτησε, λοιπόν, το κείμενο του Αριστοτέλη, ερεύνησε τα λάθη του και εισηγήθηκε λύσεις. Δύο από τους νόμους της αριστοτελικής δυναμικής στερεών σωμάτων είναι οι εξής:
1) Η ταχύτητα V ενός κινητού είναι μια γραμμική συνάρτηση της σχέσης της δύναμης Α προς αντίσταση Β, V = λ.Α/Β για όλες τις τιμές του Α και του Β τέτοιες ώστε το Α/Β να παραμένει μεγαλύτερο από μια τιμή L ορίζοντας το κατώτερο όριο της αποτελεσματικότητας της δύναμης Α.
2) Για Α/Β L, ο πρώτος νόμος δεν ισχύει πλέον και άρα έχουμε V = 0. Τώρα πλέον, είναι φανερό ότι αυτοί οι δύο νόμοι είναι λανθασμένοι. Oμως αυτό δεν είχε αποδειχτεί εκείνη την εποχή. Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Αρχιμήδης δεν αρκέστηκε μόνο να αποδείξει με περιφανή τρόπο το λάθος του Αριστοτέλη αλλά επιπλέον χρησιμοποίησε το επιχείρημα του ίδιου του Αριστοτέλη για να αποδείξει ότι είναι λάθος. Oντως, ο Αριστοτέλης ισχυρίζεται πως «αν η δύναμη μπορούσε να διαιρεθεί πέρα από ένα ορισμένο όριο, θα σήμαινε ότι ένας μόνο άνθρωπος θα συνέχιζε να κινεί ένα πλοίο που κανονικά θα απαιτούνταν μια ομάδα ρυμουλκών για να το μετακινήσει». Και αυτό το ενδεχόμενο αποκλείστηκε απολύτως από τον Αριστοτέλη. Ενώ είναι αυτό ακριβώς το πείραμα σκέψης που θαεφαρμόσει ο «αθάνατος» Αρχιμήδης και τούτο,στην παρουσία του βασιλιά Ιέρωνα Β΄, στο λιμάνι των Συρακουσών. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αρχιμήδης για να το φέρει σε πέρας χρησιμοποιεί ένα όργανο με το όνομα πολύσπαστον.
Σύμφωνα με τον Πρόκλο, γνωρίζουμε ότι το τρικάρτατο πλοίο δόθηκε από τον Ιέρωνα Β΄ στο βασιλιά Πτολεμαίο της Αιγύπτου. Eτσι, ο Αρχιμήδης υλοποιεί με απόλυτα σαφή τρόπο ένα νοητικό μοντέλο του εικονικού πειράματος του Αριστοτέλη και πετυχαίνει να αποδείξει περίτρανα το λάθος του τελευταίου. Παρουσιάζει, κατά τον Αλμπερτ Αϊσταϊν, ένα πείραμα σκέψης το οποίο με την επινόηση της πολλαπλής τροχαλίας, επιτρέπει να διαιρέσουμε κατά βούληση τη δύναμη που απαιτείται για να μετακινηθεί ένα στερεό. Με αυτόν τον τρόπο, καθιστά άτοπη μια φυσική θεωρία η οποία στην ουσία δεν ήταν βασισμένη σε κανένα πρακτικό πείραμα, αλλά αντιθέτως σε ένα διαισθητικό σύστημα που μετατράπηκε σε δόγμα λόγω του κύρους του επινοητή του.
Η προσέγγιση του Αρχιμήδη να ανατρέψει την ιδεολογία του Αριστοτέλη δεν αποκαλύπτει μόνο το ύφος του, αλλά επίσης τον τρόπο σκέψης του. Δεν διστάζει να παραμερίσει τις συμβατικές απαγορεύσεις για να πειραματιστεί με τρόπο αποτελεσματικό και να πραγματοποιήσει το αδιανόητο. Είναι ικανός να πράξει το αδύνατον, διότι εμπιστεύεται μόνο τη φύση και την κριτική και δημιουργική του νοημοσύνη.
Ι ΜΕΡΟΣ Η ανακάλυψη του Αρχιμήδη
Και βέβαια επιπλέον και ο Αρχιμήδης ο οποίος ήταν συγγενής και φίλος με τον Ιέρωνα το βασιλιά,έγραψε πως με τη δύναμη που του δόθηκε είναι δυνατό να μετακινήσει το βάρος που του δόθηκε και αφού καυχήθηκε σα μικρό παιδί, είπε πως, εάν είχε κάποια άλλη γη θα μετακινούσε αυτήν εδώ τη γη, αφού πήγαινε σε εκείνη τη γη.
ΙΙ ΜΕΡΟΣ Από την θεωρία στην πράξη
Αλλά καθώς απόρησε ο Ιέρων, όταν του ζήτησεκαι να επιδείξει το πρόβλημα στην πράξη και να αποδείξει πως κάποιο από τα μεγάλα αντικείμενα κινείται από μικρή δύναμη, ένα ρυμουλκούμενο μεγάλο φορτηγό πλοίο τρικάταρτο από τα βασιλικά, που είχε καθελκυσθεί με μεγάλο κόπο και πολλή χειρωνακτική δύναμη, αφού έβαλε μέσα και πολλούς ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο, ο ίδιος ο Αρχιμήδης καθισμένος από μακριά, όχι με βιασύνη αλλά ήρεμα μετακινώντας με το χέρι την άκρη του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών, το τράβηξε προς το μέρος του ομαλά και χωρίς δυσκολία σαν να διέσχιζε αυτό τη θάλασσα.
ΙΙΙ ΜΕΡΟΣ Ο επιστήμονας πλέον στην κρατική άμυνα
ΙΙ ΜΕΡΟΣ Από την θεωρία στην πράξη
Αλλά καθώς απόρησε ο Ιέρων, όταν του ζήτησεκαι να επιδείξει το πρόβλημα στην πράξη και να αποδείξει πως κάποιο από τα μεγάλα αντικείμενα κινείται από μικρή δύναμη, ένα ρυμουλκούμενο μεγάλο φορτηγό πλοίο τρικάταρτο από τα βασιλικά, που είχε καθελκυσθεί με μεγάλο κόπο και πολλή χειρωνακτική δύναμη, αφού έβαλε μέσα και πολλούς ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο, ο ίδιος ο Αρχιμήδης καθισμένος από μακριά, όχι με βιασύνη αλλά ήρεμα μετακινώντας με το χέρι την άκρη του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών, το τράβηξε προς το μέρος του ομαλά και χωρίς δυσκολία σαν να διέσχιζε αυτό τη θάλασσα.
ΙΙΙ ΜΕΡΟΣ Ο επιστήμονας πλέον στην κρατική άμυνα
Επειδή λοιπόν ο βασιλιάς έμεινε έκπληκτος και κατανόησε τη δύναμη της τεχνικής, άσκησε πειθώ στον Αρχιμήδη προκειμένου να κατασκευάσει για χάρη του μηχανήματα, αλλά και για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου και άλλα για επιθετικό πόλεμο για κάθε είδους πολιορκίας .Αυτά δεν τα χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιέρων, αφού έζησε το περισσότερο μέρος της ζωής του χωρίς πολέμους και γεμάτο απολαύσεις αλλά τότε υπήρχε στους Συρακούσιους ο εξοπλισμός για την κατάλληλη στιγμή και μαζί με τον εξοπλισμό υπήρχε ο δημιουργός του.
Του Βασίλη Δικαιουλάκου
Φυσικού - Προέδρου
Ομίλου Unesco Καλαμάτας
"ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" 16/04/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου