Συγκλονιστικά νέα ευρήματα στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

Πριν ακόμα καθαριστούν από τον επίπαγο και τις οδειξώσεις, τα νέα ευρήματα του Ναυαγίου των Αντικυθήρων αποδεικνύονται από τους πολυτιμότερους θησαυρούς του. Σ' αυτή την τελευταία φάση της υποβρύχιας ανασκαφής (4 - 20 Σεπτεμβρίου 2017) το Ναυάγιο των Αντικυθήρων φαίνεται ότι θα δώσει εξαιρετικής σημασίας πληροφορίες. Πρώτον για τη ναυπηγική της εποχής μέσα από το δισκόμορφο αντικείμενο - με 4 αποφύσεις και ισάριθμες οπές - που αμέσως μόλις ανεκλύστηκε από τη θάλασσα εστάλη στο Αττικό νοσοκομείο στην πρόσοψη του οποίου φάνηκε από τη ραδιοακτινογράφηση ότι είχε το σχήμα ταύρου.

Χάλκινο δισκοειδές αντικείμενο, με τέσσερις διάτρητες αποφύσεις, πάνω στο οποίο, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει παράσταση ζώου, πιθανόν βοοειδούς

«Πρέπει να ψάξουμε να βρούμε αν το αντικείμενο αυτό εφαπτόταν σε κάποιο μηχανισμό εντός του πλοίου όπως είναι οι σεντίνες (σ.σ. υδροσυλλέκτης ή κατώτατο εσωτερικό τμήμα των υφάλων ενός πλοίου). Σ' αυτή την περίπτωση το κέρδος θα είναι μεγάλο», λέει στο TheTOC η προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, Αγγελική Σίμωσι.

Εντυπωσιακή φωτογραφία από την υποβρύχια έρευνα τη στιγμή της ανακάλυψης του δεξιού χεριού αγάλματος που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάχτυλα

Δεύτερον για την τέχνη της εποχής. Κι αυτό διότι μεγάλης σημασίας επίσης είναι τα κομμάτια του αγάλματος (χάλκινο τμήμα με πτυχώσεις ενδύματος και χάλκινο δεξί χέρι από τον ώμο μέχρι τα δάχτυλα) που θα «συναντήσουν» το άλλο κομμάτι του αγάλματος (αριστερό χέρι) το οποίο βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. «Το αριστερό είναι στις ίδιες διαστάσεις με το δεξί χέρι. Το αριστερό δεν έχει, ωστόσο, την παλάμη. Οπότε πρέπει να μελετηθεί από την αρχή. Θα πρέπει στην επόμενη περίοδο της έρευνας να ψάξουμε για τα υπόλοιπα κομμάτια του αγάλματος. Δεν μπορούμε να πούμε ακόμα αν είναι ανδρική ή γυναικεία μορφή διότι είναι ασυντήρητο κι όπως, βλέπετε, ακόμα με τον επίπαγο», μας λέει η κυρία Σίμωσι.

Χάλκινο δεξί χέρι, που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα

Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αποτελεί, ξύλινο τμήμα από το ίδιο το πλοίο (κέλυφος και νομείς) που διασαφηνίζουν περαιτέρω την εικόνα του γεγονότος του ναυτικού ατυχήματος, ενώ όπως μας λέει η κυρία Σίμωσι,υπάρχουν νομείς στο βυθό που δεν έχουν ακόμα ανελκυστεί. «Θα μας δείξουν πως ήταν αυτό το πλοίο που μετέφερε τόσο βαρύ φορτίο». Και καταλήγει. «Αυτή η ανασκαφή είναι μοναδική στο είδος της διότι μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κανένα τέτοιο πλοίο που να μετέφερε όλους αυτούς τους θησαυρούς, καθώς επίσης και το κύτος του πλοίου». Κατά την ίδια, μάλιστα, αυτή η τελευταία περίοδος της ενάλιας έρευνας ήταν ίσως η σημαντικότερη κι αποδοτικότερη απ' όλες όσες έχουν προηγηθεί.

Συσσωμάτωμα σιδερένιου αντικειμένου, μέσα στο οποίο, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει μία μεσόμφαλη μεταλλική φιάλη, το είδος μετάλλου της οποίας θα φανεί μετά την απελευθέρωσή της από τον επίπαγο

Η ανακοίνωση της Εφορείας για τα ευρήματα

Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων διεξήγαγε και φέτος, για τρίτη συνεχή χρονιά, υποβρύχια ανασκαφή στο χώρο του Ναυαγίου των Αντικυθήρων. Η έρευνα κράτησε από τις 4 μέχρι την 20 Σεπτεμβρίου, κάτω από ιδιαίτερα ευνοϊκές καιρικές συνθήκες.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας συνεχίστηκε η ανασκαφή στον θαλάσσιο χώρο, από τον οποίο προέρχονται τα σκελετικά κατάλοιπα της περσινής αποστολής, καθώς και εξαρτήματα από το ίδιο το πλοίο, όπως: τμήματα μολύβδινων σωλήνων (σεντίνες), αντίβαρα και συσσωματώματα από σιδηρά αντικείμενα. Παράλληλα, κατά τη φετινή περίοδο ανελκύστηκε πλήθος θραυσμάτων αμφορέων και άλλων αγγείων.

Χάλκινο τμήμα με πτυχώσεις ενδύματος, προερχόμενο από άγαλμα

Επίσης ανελκύστηκαν σημαντικά ευρήματα που περιγράφονται ως ακολούθως:

Χάλκινο τμήμα με πτυχώσεις ενδύματος, προερχόμενο από άγαλμα.
Χάλκινο δεξί χέρι, που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα.
Συσσωμάτωμα, που δημιουργήθηκε γύρω από κάποιο σιδερένιο αντικείμενο, το οποίο έχει πλήρως οξειδωθεί και έχει αφήσει το αποτύπωμά του. Στο ίδιο συσσωμάτωμα παρατηρήθηκαν εγκλωβισμένα φύλλα μολύβδου, όστρακα και κομμάτια ξύλου. Μέσα στο συσσωμάτωμα, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει και μία μεσόμφαλη μεταλλική φιάλη, το είδος μετάλλου της οποίας θα φανεί μετά την απελευθέρωσή της από τον επίπαγο.
Ορθογώνια, πρακτικώς ακέραιη πλάκα από πολύχρωμο ερυθρωπό μάρμαρο, από επίστεψη τράπεζας με περιχείλωμα στην κυρία όψη, διαστάσεων 68 εκ. x 35 εκ., πάχους 5 εκ.
Βρέθηκε επίσης μία ακόμα ενσφράγιστη λαβή αμφορέως, παρόμοια με δύο άλλες που είχαν βρεθεί στις παλαιότερες έρευνες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ανάμεσα στα χάλκινα ευρήματα συγκαταλέγεται δισκοειδές αντικείμενο, πολύ οξειδωμένο, με τέσσερις διάτρητες αποφύσεις, πάνω στο οποίο, όπως έδειξε η ραδιογραφία, υπάρχει παράσταση ζώου, πιθανόν βοοειδούς.
Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αποτελεί, ξύλινο τμήμα από το ίδιο το πλοίο (κέλυφος και νομείς), το οποίο συνδυαζόμενο με τα ευρήματα του φορτίου και το σημείο εντοπισμού του, διασαφηνίζει περαιτέρω την εικόνα του γεγονότος του ναυτικού ατυχήματος, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τις έμμεσες πληροφορίες από την ανέλκυση των σφουγγαράδων το 1900.
Τμήμα από το χάλκινο δεξί χέρι, που σώζεται από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα

Επιπλέον, θραύσματα κεραμικής, καρφιά από το ίδιο το πλοίο κι ελάσματα

Περαιτέρω μικροαντικείμενα, θραύσματα κεραμικής, καρφιά από το ίδιο το πλοίο, ελάσματα από την επιμολύβδωση του σκάφους, καθώς και αντικείμενα που μαρτυρούν την παρουσία της ομάδας Cousteau – ΥΠΠΕ το 1976, σημάνθηκαν ή ανελκύστηκαν. Από την ανασκαφή προέρχονται και αδιάγνωστα, με την αρχική οπτική επισκόπηση, αντικείμενα τα οποία θα μελετηθούν στην συνέχεια για την ταύτισή τους.

Ταυτόχρονα η ανασκαφή επεκτάθηκε σε δύο ακόμα περιοχές, όπου εντοπίστηκαν κάτω από μεγάλους λίθινους όγκους, οι οποίοι κατέληξαν στο βυθό συνεπεία κάποιου ισχυρού σεισμικού γεγονότος, θραύσματα χαλκών και μαρμάρινων αγαλμάτων, τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικής έρευνας.

Η έρευνα διενεργήθηκε όπως πάντα υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων διά της Προϊσταμένης της κ. Α. Σίμωσι, ενώ επιστημονικοί υπεύθυνοι και διεξάγοντες στο πεδίο είναι οι αρχαιολόγοι της ΕΕΑ Θ. Θεοδούλου και Δ. Κουρκουμέλης. Με την ερευνητική ομάδα συνεργάζεται ο Δρ αρχαιολόγος-τεχνολόγος Β. Foley από το Πανεπιστήμιο του Lund.

Η έρευνα αυτή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και η χρηματοδότηση της έγινε από πόρους που εξασφάλισε ο Δρ. Β. Foley και διέθεσε διά μέσου του Πανεπιστημίου του Lund ή διά μέσου της μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Αργώ. Την έρευνα υποστήριξαν η ελβετική εταιρεία Hublot, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Swordspoint Foundation, η Autodesk, η ΟΤΕ-COSMOTE, και ηΕπιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στον Δήμο Κυθήρων, ο οποίος παρέχει όλες τις δημοτικές υποδομές φιλοξενίας στα Αντικύθηρα, καθώς και στους κατοίκους των Αντικυθήρων.

Παρατίθενται ακόμα οι σύνδεσμοι της ιστοσελίδας της έρευνας (http://antikythera.org.gr), καθώς και των αντίστοιχων βίντεο (https://www.youtube.com/antikythera2012).