Αλογα θεϊκά

 

Στην Ιλιάδα, το σηµαντικότερο πολεµικό έπος στην ιστορία της ανθρωπότητας, προβάλλονται η δύναµη, το µένος το πολεµικό, η ορµή των αλόγων και η αγάπη τους για τους αντρειωµένους καβαλάρηδες ήρωες. Στα άλογα ορκίζονταν οι ιπποβότες Αχαιοί. Η Ελλάδα ζούσε στην εποχή του Οµήρου και στα αρχαϊκά γενικώς χρόνια τη χρυσή εποχή της «αναγέννησης», εποχή που σηµατοδοτείται από τη δηµιουργία των πόλεων κρατών και των ανοικτών θαλασσών, από το φαινόµενο της καλλιτεχνικής ακµής µε τη δηµιουργία του έπους, τις απεικονίσεις των αλόγων και των αρµάτων, των µαχών στη στεριά και τη θάλασσα, των νεκρικών ποµπών, των αθλητικών και µουσικών αγώνων, των θρησκευτικών εορτών και των τελετουργιών. Οι καλλιτέχνες από τον 8ο ως τον 5ο αιώνα π.Χ. αντλούν τα θέµατά τους από τη ζωή που σφύζει γύρω τους σε συνδυασµό µε τους πανάρχαιους µύθους και την προφορική παράδοση που επιβιώνει από γενιά σε γενιά.

Τα άλογα αποκτούν υπερφυσικές µυθικές διαστάσεις, συνοδεύουν θεότητες όπως ο Ποσειδώνας και η Αθηνά, γίνονται τα αναπόσπαστα σύµβολά τους. Θεϊκά άλογα είχε χαρίσει ο ∆ίας στον βασιλιά της Τροίας Λαοµέδοντα, πατέρα του Γανυµήδη, ύστερα από την απαγωγή του νεαρού βοσκού και τη µεταφορά του στον Ολυµπο (Ιλιάδα, Ε 265). Τα άτια του Αχιλλέα ήταν αθάνατα, γρήγορα σαν τον άνεµο, γεννηµένα από τον Ζέφυρο καιτην Αρπυια Ποδάργη (Ιλιάδα, Π 149-150), δώρο του Ποσειδώνα στον Πηλέα, πατέρα του Αχιλλέα και σύζυγο της Νηρηίδας Θέτιδας (Ιλιάδα, Ψ 277). να από αυτά, ο Ξάνθος, προικίστηκε µε τη δύναµη του λόγου από την Ηρα για µια µόνο στιγµή, όσο να αναγγείλει στον Αχιλλέα τον θάνατο του αγαπηµένου του Πατρόκλου και να προβλέψει το τέλος του ίδιου του Αχιλλέα (Ιλιάδα, Τ 407). Αθάνατο το άλογο της Σελήνης που «από την εποχή της Μγάλης Εκρηξης, χιλιάδες αιώνες πίσω, κάθε νύχτα διέσχιζε τον ατέρµονα χωροχρόνο» (Σόνια Ζαχαράτου).

Ο Πάρις, όπως κατέβαινε καµαρωτός από το κάστρο της Τροίας στον κάµπο για να πολεµήσει, παροµοιάζεται µε καλοθρεµένο άτι που έσπασε τα δεσµά του και καλπάζει χτυπώντας τις οπλές του στο έδαφος, περήφανο µε το κεφάλι ψηλά και τη χαίτη του να ανεµίζει στους ώµους (Ιλιάδα, Ζ 450). «Τότε ήταν που οι οπλές των αλόγων χτύπησαν το χώµα», «ακούγοντας το ποδοβολητό που κάνουν οι επιβήτορες ίπποι µε τις οπλές τους», «χτυπάει τα πόδια καταγής στην κοιλάδα και αγάλλεται έντονα … µε ποδοβολητό και έξαψη καταπίνει τη γη», διαβάζω απολαµβάνοντας τις νοερές εικόνες στους Κριτές, τον Ιερεµία και τον Ιώβ της Παλαιάς ∆ιαθήκης. 

«Ορκίζοµαι στα άλογα που τρέχουν λαχανιασµένα, στα άλογα που βγάζουν από τα πόδια τους φωτιές, που ορµούν την αυγή ενάντια στον εχθρό» κραυγάζουν οι Άραβες καβαλάρηδες, πιστοί στον Μωάµεθ και στο Κοράνι. 

Θαυµάζω αφάνταστα το περήφανο άλογο που τρέχει µανιασµένο να ξεφύγει από τις πύρινες γλώσσες της µεγάλης φωτιάς που ζήλεψε την οµορφιά του. Ορµάει ασυγκράτητο προς τη νίκη το ορειχάλκινο άτι που αναδύθηκε «ζωντανό» από το ναυάγιο της θάλασσας του Αρτεµισίου, µε τον µικρόσωµο αναβάτη στην πλάτη του (φωτογραφία).

Η νίκη του ήταν εξασφαλισµένη, όπως συµπεραίνει κανείς, αναγνωρίζοντας εύκολα τη φτερωτή ΝΙΚΗ τη χαραγµένη (= σταµπαρισµένη) στα καπούλια του, έτοιµη να τον στεφανώσει.

Το σταµπάρισµα µε πυρωµένο σίδερο στα καπούλια αλόγων ήταν πρακτική διαδοµένη στην αρχαιότητα ως διακριτικό ιδιοκτησίας, τόπου εκτροφής ή ειδικών προσόντων. Η Σικυώνα φηµιζόταν για την εκτροφή γοργοπόδαρων αλόγων κατάλληλων για ιπποδροµίες, η Θεσσαλία για τα δυνατά πολεµικά της άλογα όπως ο Βουκεφάλας, το διάσηµο άλογο του Μεγάλου Αλέξανδρου, σύµφωνα µε µια παράδοση. 

Ο Μεσσήνιος µεγαλέµπορος Νικαγόρας έκανε µεταξύ άλλων εξαγωγή πολεµικών αλόγων στην αυλή των Πτολεµαίων στην Αλεξάνδρεια. Οι έφηβοι της Αρχαίας Μεσσήνης εκπαιδεύονταν επί τρία χρόνια και στα ιππικά αγωνίσµατα στον ιππόδροµο της πόλης, καθώς και του ακοντισµού από πολεµικό άλογο σε καλπασµό.

[Πρώτη δηµοσίευση στην εφηµερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"]