ΣΠΑΝΙΟ ΕΝΤΥΠΟ ΤΟΥ 1912 «Η εν Πύλω Ναυμαχία του Ναβαρίνου»

Από το αρχείο του Ιωάννη Χρ. Μπιζίμη βρέθηκε στα χέρια μας, από συγγενικά του πρόσωπα, ένα σπάνιο έντυπο που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1912, με επιμέλεια του Κωνσταντίνου Ρακόπουλου και επεξεργασία από τον πρώην δήμαρχο Πύλου Επαμεινώνδα Κυπαρίσση. 

Το φυλλάδιο περιέχει σύντομη αφήγηση των ιστορικών γεγονότων της ναυμαχίας και ειδική, αναλυτική αναφορά στην Πλατεία Τριών Ναυάρχων, καταγραφές επισήμων επισκεπτών, τελετών, καθώς και στοιχεία για την οργάνωση των εορτασμών από το 1871 και μετά. Κατονομάζονται μερικοί από τους επίσημους επισκέπτες που παρευρέθησαν κατά επετείους - εορτασμούς: οι πρέσβεις Φερρύ και Σαβουρώφ, ο Μέγας Δούκας Αλέξιος της Ρωσίας, και οι ναύαρχοι που αναφέρονται ως Σερ Υελβερτών και Λενουρή.

 

Το έντυπο αναδημοσιεύει το Βασιλικό Διάταγμα του Γεωργίου Α’ που όριζε τη συλλογή συνδρομών για «την ίδρυση ανδριάντων στην Πύλο των Τριών Ναυάρχων». 

Αναφέρονται επίσης τα ονόματα της επιτροπής που ανέλαβε τη συλλογή και οργάνωση: Νικόλαος Καραπαύλος, Δημήτριος Τριγγέτας, Αθανάσιος Μυσιρλής, Νικόλαος Οικονομίδης, Αλέξανδρος Φουρνέρ, Βασίλειος Μελάς. Το φυλλάδιο περιγράφει τα εγκαίνια των μνημείων στη Σφακτηρία, με παρουσία επισήμων εκπροσώπων των τριών συμμαχικών δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) και άλλων τοπικών προσωπικοτήτων - αναφέρεται εκτενώς στις σχετικές τελετές. Η τοποθέτηση των ανδριάντων των τριών Ναυάρχων στην Πύλο (Ναυαρίνο) το 1827 έχει μεγάλη ιστορική σημασία, καθώς σχετίζεται με τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827), η οποία ήταν καθοριστική για την απελευθέρωση της Ελλάδας από την Οθωμανική κυριαρχία. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου έλαβε χώρα στον κόλπο της Πύλου και ήταν μία από τις σημαντικότερες ναυμαχίες της Ελληνικής Επανάστασης. Οι ενωμένες ναυτικές δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας συγκρούστηκαν με τον οθωμανικό και αιγυπτιακό στόλο, τον οποίο και συνέτριψαν. 

Οι τρεις ναύαρχοι που ηγήθηκαν των συμμαχικών στόλων ήταν: 

Εδουάρδος Κόδριγκτον (Edward Codrington) - Αγγλία 

Ανρί ντε Ρινί (Henri de Rigny) – Γαλλία 

Λογοθέτης Χέυδεν (Λογγίνος Χέυδεν / Lodewijk van Heiden) – Ρωσία 

Μετά τη ναυμαχία, και κυρίως μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η συμβολή των τριών ναυάρχων αναγνωρίστηκε ως καθοριστική. Έτσι, αποφασίστηκε να τιμηθούν με την ανέγερση ανδριάντων. Οι ανδριάντες τοποθετήθηκαν στην Πύλο, στην περιοχή του λιμανιού (πλατεία Τριών Ναυάρχων), όπου σήμερα δεσπόζουν σε κεντρικό σημείο, με φόντο τον όρμο του Ναυαρίνου. 

Οι ίδιοι οι ανδριάντες δεν τοποθετήθηκαν αμέσως μετά τη ναυμαχία, αλλά αρκετά αργότερα, με πρωτοβουλίες του ελληνικού κράτους και τοπικών αρχών. Οι ημερομηνίες διαφέρουν ανά ανδριάντα: Ο πρώτος ανδριάντας (του Κόδριγκτον) τοποθετήθηκε στα τέλη του 19ου ή αρχές του 20ού αιώνα. Οι υπόλοιποι προστέθηκαν σταδιακά ώστε να συμπληρωθεί το σύνολο των τριών Ναυάρχων.