Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2008

Γιάλοβα:Πεθαίνει η λιμνοθάλασσα


Με παράδεισο είχαμε παρομοιάσει προ μηνών τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, κατά τη διάρκεια της ξενάγησής μας από τους υπεύθυνους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Έξι μήνες αργότερα και μετά τη χθεσινή μας επίσκεψη, αναγκαζόμαστε να αναθεωρήσουμε, καθώς τα δεδομένα έχουν πλέον αντιστραφεί: από παράδεισος έχει μετεξελιχθεί σε κόλαση. Λύματα από ελαιοτριβεία (κατσίγαρος) πέφτουν στις περιφερειακές τάφρους και καταλήγουν στην παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, που την καλοκαιρινή περίοδο βρίθει επισκεπτών. Κι αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις στο οικοσύστημα της ευρύτερης περιοχής. Τα νερά της λιμνοθάλασσας έχουν πλέον υποχωρήσει και εμφανίζουν διπλάσια αλατότητα σε σχέση με τη θάλασσα, ενώ θα έπρεπε να είναι υφάλμυρα. Ο εμπλουτισμός της λιμνοθάλασσας με γλυκό νερό είναι απαγορευτική ενέργεια λόγω των λυμάτων των ελαιοτριβείων. Από την άλλη πλευρά, ο Αγροτικός Αλιευτικός Συνεταιρισμός Γαργαλιάνων, που - με εκμίσθωση - έχει αναλάβει την εκμετάλλευση της λιμνοθάλασσας, έχει «δεμένα χέρια» και δεν μπορεί να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες (συντηρήσεις, διανοίξεις και καθαρισμούς των διαύλων για την εισροή νερών). Το οικοσύστημα της περιοχής πεθαίνει και ελέω γραφειοκρατικών ή άλλων προσκομμάτων, σύντομα, αν δε γίνουν τα απαραίτητα έργα, θα πρέπει να «αποχαιρετήσουμε» αυτόν τον σπάνιας ομορφιάς υγροβιότοπο. Έτσι, κρίνεται αναγκαία η παρουσία του ειδικού μηχανήματος της Ν.Α. Μεσσηνίας, προκειμένου να προβεί στον καθαρισμό των διαύλων. Αν αυτό επιτευχθεί, θα ανανεωθεί το γλυκό νερό, θα επέλθει ισορροπία στην αλατότητα και οι συνθήκες θα γίνουν πιο ομαλές για την πανίδα της περιοχής.
«Παρατράγουδα»Αφορμή για τη χθεσινή μας επίσκεψη ήταν η κλήση σε έγγραφη απολογία από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ν.Α. Μεσσηνίας του προέδρου του Συνεταιρισμού Γ. Σταυριανάκη, με την κατηγορία ότι υποβάθμισε το περιβάλλον στην προσπάθειά του να ανοίξει τον παλιό δίαυλο από τις φερτές ύλες που εναποτέθηκαν εκεί, προκειμένου να υπάρχει είσοδος νερού στο χώρο της λιμνοθάλασσας.Όπως μας εξήγησε ο κ. Σταυριανάκης, είναι υποχρεωμένος να προβεί σε αυτή την ενέργεια, καθώς προβλέπεται από τη διακήρυξη της μίσθωσης και τη σύμβαση ανάθεσης που έχει συνυπογράψει με τη γενική γραμματέα της Περιφέρειας Πελοποννήσου από το 2004, σύμφωνα με την οποία: «Από 1η Μαρτίου έως 30 Ιουνίου ο μισθωτής υποχρεούται για την χωρίς εμπόδια λειτουργία των εσοδευτικών στομίων και την αφαίρεση των απαιτούμενων τμημάτων των ιχθυοφραγμών. Επίσης, ο μισθωτής δύναται να λειτουργεί και μόνιμες εσοδευτικές εγκαταστάσεις όλο το χρόνο».Βάσει των παραπάνω, ο καθαρισμός των εσοδευτικών στομίων θα πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση. Το 2006, όπως μας εξήγησε, κατόπιν πολλών πιέσεων, ξεκίνησε η διαδικασία καθαρισμού και για το λόγο αυτό εκδόθηκαν οι άδειες, μεταξύ των οποίων και της ΛΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, με την υποχρέωση να παρίσταται, κατά τη διάρκειά τους, αρχαιοφύλακας. Όμως, έκτοτε ξεκίνησαν τα προβλήματα. Κλιμάκιο Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος της Ν.Α. Μεσσηνίας διενήργησε αυτοψία στην περιοχή στις 7 Αυγούστου 2007 και στη σχετική έκθεση αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Τα υλικά απόφραξης έχουν αποτεθεί εκατέρωθεν, προκαλώντας υποβάθμιση του τοπίου», καθώς και «Ο εκμισθωτής θα πρέπει να μας ενημερώσει σχετικά με την απαιτούμενη από την κείμενη νομοθεσία περιβαλλοντική αδειοδότηση». Ο κ. Σταυριανάκης παρατήρησε από την πλευρά του ότι είναι εκμισθωτής του χώρου και στις συμβατικές του υποχρεώσεις δεν αναφέρεται ότι θα πρέπει να υποβάλει περιβαλλοντικές μελέτες. Πρόσθεσε δε ότι η μίσθωση του χώρου έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις, μία εκ των οποίων είναι να λειτουργούν χωρίς εμπόδια τα εσοδευτικά στόμια της λιμνοθάλασσας. Επίσης, η περιβαλλοντική μελέτη είναι απαραίτητη όταν εκτελείται κάποιο νέο έργο, χωρίς στην προκειμένη περίπτωση να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κι αναρωτήθηκε: «Έχει γίνει περιβαλλοντική μελέτη για τα απόβλητα των ελαιοτριβείων που καταλήγουν στη Βοϊδοκοιλιά ή για το δρόμο που χρησιμοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων για την αναστήλωση του Παλαιόκαστρου;». Κατά την άποψή του, υπεύθυνος για την εκπόνηση περιβαλλοντικής μελέτης είναι αυτός που του μίσθωσε το χώρο κι όχι ο εκμισθωτής.
Τμήμα Αλιείας: αναγκαίες οι παρεμβάσεις Αξίζει να αναφερθεί ότι στο 462/24-05-07 έγγραφο του Τμήματος Αλιείας Μεσσηνίας προς τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών της ΝΑ Μεσσηνίας επισημαίνεται ότι μετά από αυτοψία υπαλλήλου της, «ο κεντρικός δίαυλος επικοινωνίας της λιμνοθάλασσας με την ανοικτή θάλασσα κινδυνεύει να κλείσει, λόγω απόθεσης κυρίως άμμου, αλλά και άλλων υλικών, που παρασύρθηκαν εντός του διαύλου με τον κυματισμό και τα θαλάσσια ρεύματα», κατάσταση που έχει περιγράψει σε έγγραφό του ο Αγροτικός Αλιευτικός Συνεταιρισμός Γαργαλιάνων. Όπως τονίζεται ακόμη, «υπάρχουν αποθέσεις άμμου σε πολλά διαφορετικά σημεία του διαύλου (οι διαστάσεις του οποίου είναι 19 μέτρα πλάτος και περίπου 120 μέτρα μήκος), αλλού σε μεγαλύτερο κι αλλού σε μικρότερο βαθμό, σε κάποια από αυτά μάλιστα το βάθος δεν ξεπερνά τα 20 εκατοστά (πρέπει να σημειωθεί ότι το αρχικό βάθος του διαύλου, ήταν περίπου 1,5 μέτρο). Κάτω από αυτές τις συνθήκες η επικοινωνία της λιμνοθάλασσας με την ανοιχτή θάλασσα καθίσταται προβληματική, καθώς δυσχεραίνεται η ροή του νερού από τη θάλασσα προς τη λιμνοθάλασσα κι αντίστροφα, ενώ δυσκολεύεται και η εσόδευση της λιμνοθάλασσας με μικρού μεγέθους ψάρια (γόνος) […]. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να κινδυνεύει αφενός η λιμνοθάλασσα Γιάλοβας να χάσει το χαρακτήρα της (είναι χαρακτηρισμένη ως σπάνιος υγροβιότοπος και ανήκει στο δίκτυο NATURA)και αφετέρου η δραστηριότητα του Αλιευτικού Συνεταιρισμού, ο οποίος μισθώνει το χώρο από το Ελληνικό Δημόσιο και τον εκμεταλλεύεται». Ένα μήνα αργότερα και απαντώντας σε έγγραφο της Κτηματικής Υπηρεσίας Μεσσηνίας, με το 605/20-06-07 έγγραφό της, κι αφού έχει γίνει η εργασία εκβάθυνσης του εφεδρικού διαύλου μετά την απόθεση φερτών υλικών, αποφαίνεται ότι «αποτελεί έργο συντήρησης και διατήρησης του διαύλου σε λειτουργική κατάσταση, ανήκει δε στις συμβατικές υποχρεώσεις του μισθωτή και αποσκοπεί στην εκπλήρωση αυτών». Από την πλευρά της, η Κτηματική Υπηρεσία στο 1487/09-05-2007 έγγραφό της, κατόπιν αυτοψίας που διενήργησε, μετά τα έργα εκβάθυνσης, αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «…ελλειπουσών σχετικών ειδικών ρυθμίσεων του ν. 2971/2001, θα πρέπει για λόγους χρηστής διοικήσεως και ασκόπων διοικητικών αρρυθμιών, ότι επί αναλόγων περιπτώσεων θα πρέπει να υπάρχουν σχετικές γνωμοδοτήσεις διαρκούς ισχύος των συναρμοδίων επί θεμάτων επεμβάσεων στον αιγιαλό φορέων της διοικήσεως, ανεξαρτήτως από το ενδεχόμενο, οι αποφράξεις στομίων και οι εκβαθύνσεις διαύλων επικοινωνίας ιχθυοτρόφων υδάτων με τη θάλασσα, καταλαμβάνονται ή μη από τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 2971/2001».
Εύσημα από την Ορνιθολογική Αξιοσημείωτη είναι όμως και η στάση που τήρησε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η οποία απονέμει τα εύσημα στον κ. Σταυριανάκη, καθώς στο έγγραφό της 04/127/21-06-2004, για τη στήριξη του αιτήματος του συνεταιρισμού περί μίσθωσης λιμνοθάλασσας, αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «προχώρησε σε εκβαθύνσεις καναλιών για να διευκολύνει την είσοδο του γόνου, άνοιξε την παλιά μπούκα που βρίσκεται κάτω από το Παλαιόκαστρο, προέβη σε ενέργειες διαχείρισης του γόνου για να εμπλουτίσει τα ιχθυοαποθέματα της λιμνοθάλασσας με όλα τα είδη που υπήρχαν και παλαιότερα και γενικά έχει δείξει έμπρακτο ενδιαφέρον για να αξιοποιήσει σωστά τη λιμνοθάλασσα με σεβασμό στο περιβάλλον[…]. Μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι έκανε όσα δεν είχε κάνει κανείς τόσα χρόνια που βρισκόμαστε εμείς στην περιοχή…».
Μείωση ιχθυοπληθυσμώνΑυτή τη στιγμή, πάντως, σύμφωνα με τον κ. Σταυριανάκη, έχει μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός των κεφάλων, λαβρακιών, τσιπουρών και χελιών που διαβιούν στη λιμνοθάλασσα, με άμεσο αντίκτυπο στη μείωση του εισοδήματος των μελών του συνεταιρισμού, οι οποίοι ζουν από αυτή την ασχολία. «Το εισόδημα βγαίνει πλέον πολύ δύσκολα και υπό τις παρούσες συνθήκες είναι ασύμφορη η εκμετάλλευση της λιμνοθάλασσας», είπε χαρακτηριστικά. Στην ερώτηση τι θα συμβεί στην περίπτωση που τα αιτήματα δεν εισακουστούν, ο πρόεδρος του συνεταιρισμού απάντησε: «Θα υποχρεωθούμε να την εγκαταλείψουμε και, κατά συνέπεια, θα εγκαταλείψουμε τη φύλαξη και την προστασία της περιοχής. Έτσι, η λιμνοθάλασσα θα επανέλθει στο προηγούμενο καθεστώς της λαθραλιείας, της λαθροθηρίας και γενικότερα της περιβαλλοντικής ασυδοσίας». Όμως, υπάρχει κι άλλο ένα ζήτημα: το Λιμεναρχείο Πύλου επέβαλε πρόστιμο 2.000 ευρώ για την απόθεση μπαζών (της άμμου, όπως διαπιστώσαμε εμείς) στο χώρο όπου έγιναν οι εργασίες εκβάθυνσης του παλαιού δίαυλου. «Αν είχα απομακρύνει τα προϊόντα της εκσκαφής, θα με κατηγορούσαν για παράνομη αμμοληψία», είπε χαρακτηριστικά…
Του Χάρη Χαραλαμπόπουλου "ΘΑΡΡΟΣ" 13/01/2008

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου