Διαμαρτυρία για το λιγνίτη

ΘΕΜΑ: Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με τίτλο «Εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείων έκτασης 477,005 στρεμμάτων εντός της 30 Ο.Π. του Νομού Μεσσηνίας» που κατατέθηκε από την εταιρία με την επωνυμία “COUVRA HOLDINGS LIMITED” ενώπιον της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος & Ιονίου, Δ/νση ΠΕΧΩ Σχεδιασμού, και η οποία διαβιβάστηκε με το υπ’ αριθμ . 3378/23-11-2011 στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου προς γνωμοδότηση.

Σχετικά με την ως άνω αναφερόμενη ΜΠΕ που αφορά εργασίες εξόρυξης λιγνίτη σε απόσταση αναπνοής από τους Οικισμούς της Φαλάνθης και του Χωματερού στα όρια του Δήμου Πύλου - Νέστορος σας αποστέλλουμε τις αντιρρήσεις όπως διαμορφώθηκαν κατά τη συζήτηση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Πύλου – Νέστορος κατά την συνεδρίαση της 16^ης Ιανουαρίου 2012 και οι οποίες συνιστούν μέρος της με αριθμ. 19/2012 ομόφωνης Απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Οι παρακάτω αντιρρήσεις θα κατατεθούν νομίμως ενώπιον της Περιφέρειας Πελοποννήσου από το Δήμο Πύλου – Νέστορος.

«Συγκεκριμένα:

1. Διότι, η Ανακοίνωση του Τμήματος Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας Π.Ε. Μεσσηνίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου με Αριθμ. Πρωτ. 14466/28-12-2011 και τελικό υπογράφοντα τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρο Τατούλη όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΦΩΝΗ στο φύλλο της 30-12-2011 (όπως επισυνάπτεται αντίγραφο) επ’ ουδενί δεν είναι σύμφωνη με το πνεύμα του Νόμου, δοθέντος ότι δεν εξυπηρετείται το κριτήριο και η υποχρέωση της δημοσιότητας. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση έχει τηλεγραφική διατύπωση, δεν προσδιορίζει την ακριβή θέση της εξόρυξης, περιοριζόμενη στη γενική αναφορά «30 Ο.Π. του Νομού Μεσσηνίας» . Η ανωτέρω τεχνιέντως αόριστη διατύπωση, είναι προφανές, ότι επ’ ουδενί δε θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή και οι έχοντες έννομο συμφέρον αποκλείεται να γνωρίζουν ποια είναι η περιοχή 30 Ο.Π. του Νομού Μεσσηνίας και η ακριβής θέση αυτής εντός της οποίας μάλιστα σχεδιάζονται εργασίες. Συνεπεία των ανωτέρω η ανακοίνωση - «εν κρυπτώ» - σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση του νόμου για δημοσιότητα σε εφημερίδα και καταδεικνύει μια εν γένει προσπάθεια να μας στερήσει τη δυνατότητα να αντιδράσουμε εγκαίρως και αποτελεσματικά κατά της κατατεθειμένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Όλα τα ανωτέρω σαφώς συνιστούν ΣΑΦΗ ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗ της αρχής της δημοσιότητας που επιτάσσει ο νόμος, απαίτηση ουσιαστική, η οποία δεν πρέπει επ’ ουδενί να παραμένει δίχως ουσιαστικό περιεχόμενο.
2. Διότι η δημιουργία ανοιχτών ορυχείων εξόρυξης λιγνίτη είναι αντίθετη με τη τουριστική φυσιογνωμία του Δήμου μας. Η ευρύτερη περιοχή της Κορώνης είναι μία ταχέως αναπτυσσόμενη, τουριστικά, περιοχή και η δημιουργία ανοιχτών ορυχείων λιγνίτη πρόκειται να την υποβαθμίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό με μη αναστρέψιμες συνέπειες. Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός τόσο του Δήμου μας όσο και των όμορων Δήμων είναι σαφώς προσανατολισμένος αφενός προς την τουριστική ανάπτυξη, με σεβασμό στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον και αφετέρου προς τον αγροτικό τομέα με την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας. Η ευρύτερη περιοχή μας έχει χαρακτηρισμένες εκτάσεις ως περιοχές ιδιαιτέρους φυσικού κάλλους, με αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα, ήπιο μεσογειακό κλίμα και καθαρές ακτές, γεγονός που καθιστά τον Δήμο μας και τους όμορους Δήμους (Μεσσήνης και Τριφυλίας) ελκυστική επιλογή για τουριστικές επενδύσεις, ορισμένες δε έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Συμπληρωματικά, σε απόσταση αναπνοής από το σημείο επέμβασης για εξόρυξη λιγνίτη έχει πλέον λειτουργήσει η Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), ήτοι ένα έργο εθνικής εμβέλειας, το οποίο έχει μεταβάλει θεαματικά τα δεδομένα ολόκληρης της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας στον τομέα του Τουρισμού, κάνοντας τη Μεσσηνία παγκόσμιο τουριστικό προορισμό.
3. Διότι οι υδροφόροι ορίζοντες θα καταστραφούν ή θα απειλούνται με καταστροφή λόγω της εξόρυξης λιγνίτη. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στην Δημοτική Ενότητα Κορώνης (όπου ανήκουν οι Τοπικές Κοινότητες Χωματερού και Φαλάνθης) όλες οι πηγές που ευρίσκονται στο όριο του λιγνίτη με τον ασβεστόλιθο από τις οποίες υδρεύονται όλοι οι οικισμοί από Λογγά (όμορος Δήμος Μεσσήνης – τέως Δήμος Αίπειας) μέχρι Κορώνη, θα χαθούν και θα πρέπει να εξασφαλισθεί ύδρευση με άλλο τρόπο. Ειδικότερα, δεν θα πρέπει να παραγνωρισθεί ότι μέσα από την περιοχή της εξόρυξης διέρχονται οι αγωγοί ύδρευσης Κορώνης, Χαρακοπειού, Βασιλιτσίου, Κόμπων, Βουναρίων για τους οποίους είναι αδύνατη η εξεύρεση εναλλακτικής λύσης. Επίσης, πλησίον του χώρου επέμβασης διέρχονται σημαντικά ρέματα τα οποία θα μολυνθούν ή θα στερέψουν. Για τα ως άνω καίρια προβλήματα που επίκειται να δημιουργηθούν δεν υπάρχει πραγματική αιτιολόγηση και σχεδιασμός αποφυγής από την κατατεθειμένη ΜΠΕ.
4. Διότι η εξόρυξη λιγνίτη θα προκαλέσει σημαντικές γεωμορφολογικές διαταράξεις σε εκατοντάδες στρέμματα γης που θα δεσμευτούν με αναγκαστική απαλλοτρίωση και θα συνοδεύονται από μετεγκαταστάσεις οικισμών και χωριών (Θεωρούμε αυτονόητο ότι η εν λόγω εταιρία αποκλείεται να αποβλέπει μόνο στα 477 στρέμματα αλλά είναι βέβαιο ότι στο μέλλον θα εγείρει και νέες αξιώσεις). Συγκεκριμένα η Φαλάνθη και το Χωματερό που ευρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την εξόρυξη θα αφανισθούν. Οι δε κάτοικοι των άλλων όμορων Τοπικών Κοινοτήτων είτε θα υποχρεωθούν να συνυπάρχουν σε απόσταση αναπνοής με μία ρυπογόνο εγκατάσταση εάν βεβαίως και αυτοί δεν εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Κατόπιν αυτών των επιπτώσεων είναι βέβαιο ότι όλοι οι κάτοικοι της περιοχής θα υποχρεωθούν είτε να συμβιώνουμε με τη ρύπανση και τον καθημερινό θάνατο της περιοχής μας είτε θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής.
5. Διότι εστιάζοντας στις παραλείψεις της μελέτης έχουμε να πούμε ότι με μια πρώτη ματιά φαίνεται πρόχειρη, όχι επιστημονικά τεκμηριωμένη και συνταγμένη όχι με τις σύγχρονες μεθόδους. Στην Μελέτη δεν υπάρχει σαφής αναφορά αλλά και χαρτογραφική απεικόνιση των αποστάσεων των δύο σχεδιαζόμενων ανοιχτών ορυχείων λιγνίτη από

- οικίες,

- κτίσματα,

- κοινόχρηστους χώρους,

- εθνικούς, επαρχιακούς και δημοτικούς δρόμους,

- δίκτυα τηλεπικοινωνιών και δίκτυα ηλεκτροδότησης,

- πηγές και ρέματα.

Γεγονός που αντίκειται ευθέως στην εφαρμοζόμενη νομοθεσία για τις Μεταλλευτικές και Λατομικές Εργασίες (άρθρο 85 της ΥΑ Δ7/Α/οικ.12050/2223 «Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών»). Τα τοπογραφικά διαγράμματα που συνοδεύουν την ΜΠΕ είναι πολύ παλαιάς μορφής και όχι συνταγμένα με το σύστημα ΕΓΣΑ 1987 όπως απαιτείται από τη νομοθεσία, έτσι δεν φαίνονται οι συντεταγμένες των δύο ορυχείων και είναι πολύ δύσκολο να κατανοηθούν οι αποστάσεις από κτίσματα, οικίες, πηγές κτλ.

Εξάλλου δεν υπάρχει καμία αναφορά εντός της μελέτης εάν τα λιγνιτωρυχεία ή τμήμα τους πιθανόν να είναι εύφλεκτα οπότε και θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα όπως απαιτείται από την κείμενη νομοθεσία.

6. Διότι η υποβληθείσα Μελέτη αντιτίθεται ευθέως στο εγκεκριμένο Πλαίσιο Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου (Αριθμ. 25294/03 [ΦΕΚ 1485 β/10 – 10 – 2003), όπου προτείνεται ο περιορισμός της λειτουργίας του ΑΗΣ Μεγαλόπολης για τη μείωση της ρύπανσης, η σταδιακή αύξηση παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και υδροηλεκτρικά έργα και βεβαίως η επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου. Επιπροσθέτως, η επένδυση δεν αναμένεται να προσδώσει σοβαρά οικονομικά οφέλη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αυτό διότι, έπειτα από έρευνα στα στοιχεία λειτουργίας του ΑΗΣ Μεγαλόπολης, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνται περίπου 40.000 τόνοι λιγνίτη ημερησίως. Αυτό σημαίνει ότι με βάση τα στοιχεία που δίνονται στην ΜΠΕ και αναφέρουν εξόρυξη λιγνίτη 250.000 τόνους ετησίως, ήτοι 5.000.000 τόνους με την πάροδο 20ετίας για την οποία προβλέπεται η εξόρυξη του διαθέσιμου αποθέματος, η Μονάδα της Μεγαλόπολης θα διευκολυνθεί στη λειτουργία της για εφτά ημέρες ετησίως και συνολικά στην 20ετία για 125 ημέρες. Γεγονός το οποίο κρίνεται εθνικά ασύμφορο, αφού τελικά το ισοζύγιο οφέλους και καταστροφής για την περιοχή δεν προάγει τις συγκεκριμένες εργασίες.
7. Διότι δεν έχει ληφθεί υπόψη από την εν λόγω Μελέτη το υπό έγκριση Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ) της Δ.Ε. Κορώνης, εντός του οποίου αναφέρεται η περιοχή ως «Αγροτική Ενδοχώρα» και συνορεύει σε μικρή απόσταση με περιοχή «Τουρισμού Αναψυχής».
8. Διότι δεν αναφέρεται στην Μελέτη ο αναλυτικός τρόπος μεταφοράς των προϊόντων εξόρυξης του λιγνίτη, δεδομένου ότι το οδικό δίκτυο της περιοχής είναι υποβαθμισμένο και με ήδη μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο. Η κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων μεταφοράς των προϊόντων εξόρυξης θα δυσχεράνει αισθητά την καθημερινή μετακίνηση των κατοίκων της περιοχής μας, αλλά και όλων των διερχομένων από τον οδικό άξονα Κορώνης – Μεσσήνης, Μεσσήνης – Ασπροχώματος - Μεγαλόπολης.
   Ακόμη, δεν προβλέπεται στην μελέτη βελτίωση ή κατασκευή δρόμου πρόσβασης από τον εθνικό δρόμο στην περιοχή εξόρυξης.
9. Διότι αναπόφευκτα θα προκληθεί υποβάθμιση του περιβάλλοντος με μόλυνση της ατμόσφαιρας από τα αιωρούμενα σωματίδια (σκόνες που δημιουργούνται στα στάδια εκσκαφών, θραύσης, φόρτωσης – εκφόρτωσης, διακίνησης, αποθήκευσης) καθώς η έκταση επέμβασης τοποθετείται πλησίον παράκτιας περιοχής στην οποία είναι αυξημένοι οι άνεμοι και στην Μελέτη δεν γίνεται καμία μνεία για τα συγκεκριμένα φυσικά καιρικά δεδομένα.
10. Διότι εντός του Δήμου μας υφίσταται περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 με την ονομασία «Νήσοι Σαπιέντζα και Σχίζα, Ακρωτήριο Ακρίτας» και κωδικό GR 2550003 η οποία και γειτνιάζει με τις εκτάσεις δημιουργίας των δύο ανοιχτών λιγνιτωρυχείων. Το Δίκτυο Natura αποβλέπει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, των τύπων των φυσικών οικότοπων και των οικότοπων των οικείων ειδών στην περιοχή της φυσικής κατανομής τους, δηλαδή ιδίως εξυπηρετούνται οι στόχοι της προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτοί εξάλλου οι στόχοι έχουν ιδιαίτερα βαρύνουσα σημασία κατά τη στάθμιση των παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη και κατά την κρίση των αιτήσεων που έχουν ως αντικείμενο την εξόρυξη λιγνίτη, έτσι ώστε να συνεκτιμάται επαρκώς ο στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης, ο οποίος τυγχάνει και ιδιαίτερης συνταγματικής προστασίας. Ο τόπος αυτός χρησιμοποιείται από μεταναστευτικά πουλιά σαν τόπος ανάπαυσης. Είναι επίσης σημαντικής σημασίας λόγω της παρουσίας της φώκιας Monachus monachus και της πλούσιας ιχθυοπανίδας του. Ειδικότερα πρόκειται για μία ζώνη αφενός ιδιαίτερης ζωολογικής σημασίας (29 σημαντικά είδη σπονδυλωτών πέντε από τα οποία περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/EEC) και αφετέρου είναι σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδας εξαιτίας της πυκνής και πλούσιας ορνιθοπανίδας, την οποία οφείλουμε να προστατεύσουμε με κάθε τρόπο. Είναι δε προφανές ότι εφόσον υλοποιηθεί ο προτεινόμενος σχεδιασμός τα ανωτέρω προστατευόμενα είδη κινδυνεύουν να αφανισθούν, δοθέντος ότι μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και απειλούμενα είδη τα των οποίων η επιβίωση κινδυνεύει άμεσα (υφίστανται τρία (3) τουλάχιστον απειλούμενα είδη μεγάλων αετών). Ως εκ τούτου και καθώς η Διοίκηση θα πρέπει να αποφεύγει ενέργειες, μέσω των οποίων θα προέκυπτε ουσιώδης κίνδυνος για το φυσικό περιβάλλον, ιδίως σε περιοχές που πλέον έχει κριθεί ότι συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι αυξημένης προστασίας, η αποδοχή της υπό κρίση ΜΠΕ προφανώς βάλλει κατά του Δημοσίου συμφέροντος.
11. Διότι η εξόρυξη λιγνίτη θα σημάνει τον εκμηδενισμό του ντόπιου εισοδήματος δεδομένου ότι η έκταση της εξόρυξης γειτνιάζει με ακίνητα που στο σύνολό τους καλύπτονται από ελαιόδενδρα και μικρότερες εκτάσεις σταφίδας, αμπελιών και κηπευτικών. Πρόκειται για ένα μεγάλο τμήμα του ελαιώνα της κορωνέικης ποικιλίας το οποίο θα καταστραφεί, με συνέπεια αφενός την άμεση μείωση της παραγόμενης ποσότητας ελαιολάδου και αφετέρου την υποβάθμιση της ποιότητας του παραγόμενου ελαιολάδου λόγω των ρύπων που θα εκπέμπονται. Άλλωστε η Κορώνη αποτελεί πλέον μία από τις τέσσερεις εμβληματικές κοινότητες για την Μεσογειακή Διατροφή ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας της UNESCO.
12. Διότι πέραν όλων όσων ανωτέρω διεξοδικά αναλύθηκαν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Τοπική Κοινότητα της Κορώνης (ΦΕΚ 527/Β/29) έχει χαρακτηρισθεί ως οικισμός ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και ο οικισμός του Μυστρακίου (ΦΕΚ 127/Δ/00) είναι χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός.
    Επίσης, τόσο ο Δήμος μας όσο και οι όμοροι δήμοι έχουν να επιδείξουν σημαντικά μνημεία πολιτισμού τα οποία πρέπει με κάθε τρόπο να διατηρηθούν και να αναδειχθούν. Ένα δε από τα σπουδαιότερα μνημεία – αξιοθέατα είναι το Κάστρο της Κορώνης, το οποίο αποτελεί ένα από τα πλέον αριστουργηματικά δείγματα Βενετσιάνικης τέχνης και δεοντολογίας. Το δε οχυρό πάνω στο οποίο έχτισαν οι Ενετοί το Κάστρο είναι παλαιότερης προέλευσης και ιχνογραφείται από τους Βυζαντινούς από τον 10^ο αιώνα. Σήμερα δε μέσα στο Κάστρο πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού είναι κτισμένος ο Βυζαντινός Ναός της Αγίας Σοφίας, ενώ πλησίον της εξόρυξης είναι η Βυζαντινή Μονή των Αγίων Θεοδώρων – Μονή Γριβιτσάνης, ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά μνημεία βυζαντινής αρχιτεκτονικής.
13. Διότι τέλος δεν θα πρέπει να αγνοηθούν οι παγκόσμιες εξελίξεις στο ζήτημα της ενέργειας σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, οι οποίες υπαγορεύουν την κατά το δυνατό ταχύτερη και αποτελεσματικότερη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που ενέχονται για την παγκόσμια περιβαλλοντική υποβάθμιση. Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων και η χώρα μας έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο του ΚΙΟΤΟ και έχει αναλάβει δεσμεύσεις προς την κατεύθυνση της μείωσης των εκπομπών ρύπων. Συνεπώς οι διεθνείς μας δεσμεύσεις απαιτούν την προστασία του περιβάλλοντος και τον περιορισμό της λειτουργίας των εργοστασίων τύπου Μεγαλόπολης, Κοζάνης, Πτολεμαΐδας με ορυκτά καύσιμα.
14. Διότι ήδη κατά το παρελθόν και συγκεκριμένα το 2005 εκδόθηκε από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας με κωδικό «ΡΑ – 02850, 0 – 11561) Αρνητική Γνωμοδότηση για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Εταιρία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΕΒΕ», η οποία αιτήθηκε την λειτουργία εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακριτοχώρι και άδεια εξόρυξης λιγνίτη από την ίδια περιοχή, ως και η υπό κρίση Μελέτη, κρίνοντας ότι οι συνέπειες για την περιοχή μας θα είναι καταστροφικές.
15. Διότι και το 1997 η εταιρία ΤΕΜΦΛΟΡ υπέβαλε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων στη θέση «Φράγκος» των τότε κοινοτήτων Φαλάνθης και Χωματερού, η οποία επίσης απορρίφθηκε.
16. Διότι η υπό έγκριση Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εκμετάλλευση των δύο λιγνιτωρυχείων κοντά στους οικισμούς της Φαλάνθης και του Χωματερού ακόμα και στο σκέλος της αποκατάστασης παρουσιάζει τεράστιες ελλείψεις. Στο σημείο της αποκατάστασης δεν γίνεται αναλυτική αναφορά στα υλικά αποκατάστασης που θα χρειαστούν πέραν των στείρων υλικών του ορυχείου. Δεν γίνεται αναλυτική περιγραφή των θέσεων απόθεσης των στείρων υλικών. Τα φυτά που προτείνονται για την αποκατάσταση του ορυχείου δεν ενδείκνυνται για την περιοχή διότι δεν είναι ενδημικά και θα διαταράξουν το φυσικό περιβάλλον (ειδικότερα, τα δέντρα του είδους ακακίας όπως προτείνονται).
17. Διότι το σύνολο των κατοίκων και φίλων της περιοχής μας αντιδρά στη σχεδιαζόμενη επένδυση για την εξόρυξη λιγνίτη και σε κάθε συναφή που μπορεί να προκύψει στο μέλλον.»