Τεκμήρια σχετικά με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου στη Μεσσηνία του σήμερα

 

Του Γιώργου Γιαννίκου, δασκάλου

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο συμμαχικός στόλος αποτελούμενος από αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά πολεμικά πλοία και με αρχηγούς τους ναυάρχους Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν κατέπλευσε στη μεσσηνιακή Πύλο, όπου αντιμετώπισε τον τουρκοαιγυπτιακό.

Στη ναυμαχία που πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα στις 20 Οκτωβρίου 1827 οι συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις κατατρόπωσαν τους Τουρκοαιγυπτίους καταστρέφοντας ολοκληρωτικά τον στόλο τους.

Στη Μεσσηνία, τόπο όπου έλαβε χώρα η σημαντική αυτή ναυμαχία, υπάρχει πλήθος τεκμηρίων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το γεγονός. Έτσι σήμερα σε διάφορες περιοχές και σημεία του νομού μας μπορούμε να συναντήσουμε μνημεία, οδούς και πλατείες που έχουν πάρει το όνομά τους από τη ναυμαχία ή από πρόσωπα που αγωνίστηκαν σε αυτήν.

Πύλος (Ναβαρίνο)

Η πλατεία «Τριών Ναυάρχων» που βρίσκεται στην Πύλο ονομάστηκε έτσι προς τιμή των τριών ναυάρχωνπου ηγήθηκαν του συμμαχικού στόλου. Στο κέντρο της πλατείας υπάρχει ένα μνημείο, που στις τρεις πλευρές του απεικονίζονται τα πρόσωπα και τα ονόματα των ναυάρχων. Το μνημείο φιλοτεχνήθηκε το 1933 από τον Σμυρναίο γλύπτη Θωμά Θωμόπουλοκαι εκατέρωθεν είναι τοποθετημένα δύο κανόνια, ένα οθωμανικό και ένα ενετικό.

Νήσος Σφακτηρία

Στον κόλπο της Πύλου βρίσκεται το νησάκι Σφακτηρία. Εκεί ο επισκέπτης θα συναντήσει μία εκκλησία και ένα μνημείο που σχετίζονται με τη συμμετοχή των Ρώσων στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Οι Ρώσοι αγωνιστές πολέμησαν με αυτοθυσία, ενώ μνημειώδης παραμένει η συμβολή της ναυαρχίδας τους, «Αζόφ», που επέφερε καίρια πλήγματα στον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Στα τέλη του 19ου αιώνα χτίστηκε από Ρώσους η ξύλινη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που είναι αφιερωμένη στους Ρώσους νεκρούς που πολέμησαν στη ναυμαχία. Επιπλέον, σε κοντινή απόσταση και δίπλα από το εκκλησάκι της Αναλήψεως έχει ανεγερθεί ένα μνημείο για τους Ρώσους πεσόντες. 

Βραχονησίδες Χελωνήσι και Φανάρι

Εντός του κόλπου της Πύλου, επίσης, υπάρχουν οι βραχονησίδες Χελωνήσι και Φανάρι, όπου εντοπίζονται μνημεία πεσόντων της ναυμαχίας. Στο Χελωνήσι (ή Χελωνάκι) δεσπόζει μνημείο για τους νεκρούς Βρετανούς, ενώ στο Φανάρι (ή Τσιχλή-Μπαμπά) έχει στηθεί μνημείο του 1890 για τους 184 Γάλλους που έχασαν τη ζωή τους αγωνιζόμενοι με τις συμμαχικές δυνάμεις.

Καλαμάτα και Μεσσήνη

Τεκμήρια σχετικά με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου εντοπίζουμε και στην πόλη της Καλαμάτας. Ο κεντρικός δρόμος της Παραλίας, η Ναυαρίνου, έχει πάρει το όνομά της από την τοποθεσία της ναυμαχίας, ενώ στο κέντρο της πόλης συναντάμε την οδό «Τριών Ναυάρχων». Επίσης, στη Μεσσήνη ένας από τους δρόμους της πόλης λέγεται «Ναυαρίνου».

Γαργαλιάνοι και Φιλιατρά

Στους Γαργαλιάνους και στα Φιλιατρά του Δήμου Τριφυλίας εντοπίζονται σήμερα οδοί που φέρουν ονόματα από τη ναυμαχία. Έτσι, στους Γαργαλιάνους υπάρχουν οι οδοί «Ναυαρίνου» και «Χέυδεν» καθώς και ο δρόμος «Δερυγνί» που βρίσκεται πλησίον του τοπικού γηπέδου. Επιπλέον οδός «Ναυαρίνου» υπάρχει και στα Φιλιατρά κοντά στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους.

Συνοψίζοντας, η Ναυμαχία του Ναβαρίνου αποτελεί ένα ορόσημο του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων που δεν πρέπει να λησμονούμε. Μετά από 194 χρόνια από την ιστορική ναυμαχία τα παραπάνω τεκμήρια, παλαιότερα ή σύγχρονα, μάς θυμίζουν το σπουδαίο αυτό γεγονός και αναδεικνύουν την ιστορική και διαχρονική του σημασία.