Αν βρεθείτε στο Μαρόκο κι ακούσετε κάποιον που φοράει κελεμπία να χρησιμοποιεί την –προσφιλή των Μεσσηνίων- έκφραση «έλα μάνα μου», τότε έχετε συναντήσει τον Τζαμάλ. Πρόκειται για ένα Μαροκινό με μεσσηνιακούς δεσμούς. Στην πραγματικότητα είναι μια προσωπικότητα, ένας «πολίτης του κόσμου». Ενας από τους ανθρώπους που λίγες φορές έχεις την ευκαιρία να συναντήσεις στη ζωή σου.
Η δική μας συνάντηση έγινε σ’ ένα πρόσφατο ταξίδι στο Μαρόκο, που οργάνωσε το καλαματιανό ταξιδιωτικό πρακτορείο “Τριγκιλίδας“. Ο Βασίλης Τριγκιλίδας που συνόδευε το γκρουπ ως αρχηγός, είχε την εμπνευσμένη ιδέα να επιλέξει τον Τζαμάλ Μπακάτι για ξεναγό
μας στο οκταήμερο ταξίδι στις αυτοκρατορικές πόλεις του Μαρόκου.
Οταν συναντήσαμε τον Τζαμάλ στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ο Βασίλης Τριγκιλίδας μας τον σύστησε ως «Μεσσήνιο από …το Μαρόκο» εξηγώντας μας ότι είναι γεννημένος στο Μαρόκο, αλλά έχει παντρευτεί συντοπίτισσα, από την Πύλο και ζει 20 χρόνια στην Αθήνα. Αυτή η σύσταση αρχικά και η όλη συμπεριφορά του απέναντι στο γκρουπ καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, ήταν το ερέθισμα για να του ζητήσω να μου δώσει μια συνέντευξη.
Εκείνο που μου έκανε εντύπωση σε όλο το ταξίδι, ήταν ότι η παρουσία του και η πλήρης γνώση του για τη χώρα που επισκεπτόμασταν, τη χώρα του, μας έκανε να νιώθουμε απολύτως ασφαλείς. Επιπλέον αντιληφθήκαμε σύντομα ότι με τον Τζαμάλ ξεναγό μας, θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε το Μαρόκο, έτσι όπως δεν έχουν την ευκαιρία να το κάνουν συνήθως τα γκρουπ των τουριστών.
Απορούσα συχνά πυκνά κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, πώς είναι δυνατόν να είναι ακούραστος, να δίνει πληροφορίες για τα πάντα και να φροντίζει για τον καθένα ξεχωριστά. Για τον ίδιο ήταν απολύτως φυσικό αυτό, γιατί όπως μου είπε «πρέπει να αγαπάς τη δουλειά σου, ειδικά όταν αυτή έχει σχέση με κόσμο που κάνει ένα ταξίδι για να περάσει όμορφα και να δει ένα διαφορετικό μέρος».
Το προσωπικό ταξίδι του Τζαμάλ ξεκίνησε από την πόλη της Φεζ του Μαρόκου όπου γεννήθηκε, σε μια οικογένεια με άλλα 6 αδέλφια. Εκεί πήγε σχολείο αλλά κατόπιν συνέχισε σπουδές στη Γαλλία και την Ελβετία. Και όχι μόνο σπουδές αλλά και δουλειά, γιατί έπρεπε να βοηθάει και την υπόλοιπη οικογένεια που είχε μείνει πίσω. Το ότι έζησε και ζει πολλά χρόνια εκτός Μαρόκου, καθόλου δεν τον έκανε να αποτραβηχτεί από την βορειοαφρικανική χώρα. Το αντίθετο μάλιστα, ενώ εκείνο που τονίζει συνεχώς στην κουβέντα μας είναι ότι «δεν έχει σημασία πού θα ζήσεις, αλλά το πώς θέλεις να ζεις». Η ολοκλήρωση της ακαδημαϊκής του ζωής τον βρίσκει με ένα πτυχίο Κοινωνιολογίας, επιστήμη ωστόσο που ποτέ δεν υπηρέτησε. «Δεν ήταν το όνειρό μου να γίνω κοινωνιολόγος, αλλά επέλεξα τη συγκεκριμένη επιστήμη γιατί ήθελα να μάθω λίγο καλύτερα τη ζωή, τη ζωή μου. Ηθελα μέσα από την Κοινωνιολογία να πάρω εμπειρίες και γνώση γιατί η ζωή μας ολόκληρη είναι μια κοινωνική επιστήμη» μου λέει. Αλλωστε καριέρα στην Κοινωνιολογία δεν ήταν εύκολο να κάνει γιατί πάντα ήταν αναγκασμένος να ασχολείται με διάφορες δουλειές για να μπορεί να τα βγάζει πέρα. Το 1988 αποφάσισε να ζήσει μόνιμα στην Ελλάδα, ενώ εν τω μεταξύ είχε γνωρίσει τη γυναίκα του στην Ελβετία.
«Η απόφαση να ζήσουμε στην Ελλάδα πάρθηκε γιατί θέλαμε να έχουμε μια ποιοτικά κοινωνική ζωή. Η ζωή στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική από τις υπόλοιπες χώρες στην Ευρώπη, κι ας μην το έχουν καταλάβει τόσο καλά ακόμη οι Ελληνες. Θα έπρεπε να είναι πιο χαμογελαστοί γιατί ζούνε στον παράδεισο, παρά τα όποια προβλήματα» λέει κατηγορηματικά. Επιπλέον ο Τζαμάλ γνώρισε την αποδοχή από τους Ελληνες και είχε πάντα πολλούς Ελληνες φίλους. «Στην Ελλάδα ζω σαν Ελληνας, έχω ελληνικές συνήθειες, κάνω παρέα με Ελληνες, κάποιοι από τους οποίους με στήριξαν πολύ. Μάλιστα θα συμβούλευα όσους ξένους ζουν στην Ελλάδα να αναπτύσσουν φιλίες με τους ντόπιους και να μην έχουν σχέση μόνο με άλλους ξένους. Είναι σημαντικό να ζεις στην κοινωνική καθημερινότητα της χώρας που μένεις. Εγώ σκέφτομαι το Μαρόκο μόνο όταν φτάνω στο αεροδρόμιο της Καζαμπλάνκα. Η Ελλάδα δεν είναι μια εύκολη χώρα, γι’ αυτό και οφείλει να μπει ο ξένος στις συνήθειές της και στην καρδιά των Ελλήνων. Εμένα μ’ αρέσει η ελληνική νοοτροπία. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη πατρίδα μου» τονίζει. Με τον τομέα του τουρισμού ασχολήθηκε επαγγελματικά γιατί είναι μια δουλειά που απαιτεί επαφή με τον κόσμο, κι αυτό είναι κάτι που του αρέσει πολύ: «Είναι σημαντικό να γνωρίζεις καινούργιους ανθρώπους που ταξιδεύουν για να γνωρίσουν καινούργια πράγματα. Οταν συνοδεύω Ελληνες ταξιδιώτες στο Μαρόκο θέλω να δουν τη χώρα μου όπως πραγματικά είναι, με τις ομορφιές και με τις δυσκολίες της. Προσπαθώ να περάσουν όσο καλύτερα γίνεται γιατί αισθάνομαι σαν να φιλοξενώ συγγενείς μου στο σπίτι μου, οπότε είναι λογικό ότι θα κάνω τα πάντα για να τους ευχαριστήσω».
Ο Τζαμάλ έχει συνοδεύσει και πολλές δημοσιογραφικές αποστολές στο Μαρόκο, ενώ όταν του
επισημαίνω ότι τελικά οι πληροφορίες που έχουμε από τα ελληνικά ΜΜΕ για τη χώρα του, δεν ανταποκρίνονται και τόσο στην πραγματικότητα που εμείς ζήσαμε αυτό το οκταήμερο εκεί, μου απαντά: «Η αλήθεια είναι ότι καμιά φορά δεν τα ψάχνουν όλοι τα πράγματα και η εικόνα που μεταφέρουν δεν είναι η σωστή. Για παράδειγμα παλιότερα είχε κυκλοφορήσει πως το Μαρόκο είναι μια χώρα που «κλέβουνε» τις ξανθιές γυναίκες που κυκλοφορούν στο δρόμο. Λίγοι Ελληνες έχουν τη σωστή εικόνα για το Μαρόκο, γι’ αυτό και προσπαθώ να γνωρίζουν την πραγματική ζωή της χώρας, τουλάχιστον όσοι ταξιδεύουν μαζί μου».
Με την ευκαιρία πάντως, σας εξομολογούμαι ότι κι εμένα η εικόνα που είχα στο μυαλό μου για το Μαρόκο ήταν διαφορετική απ’ αυτά που έζησα εκεί. Δεν είναι μια τριτοκοσμική χώρα που η φτώχεια σέρνεται στους δρόμους -χωρίς να σημαίνει ότι δεν τη συναντάς. Αλλά μήπως δεν τη συναντάς και στον «πολιτισμένο» κόσμο; Επίσης δεν αρπάζουν ξανθιές στρουμπουλές Ευρωπαίες- απόδειξη ότι όλες γυρίσαμε πίσω... Βέβαια είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι εκεί εξακολουθούν να φλερτάρουν, κάτι που στην Ελλάδα έχουμε ξεχάσει. Και μην φανταστείτε ότι φλερτάρουν μόνο τις τουρίστριες, αφού και οι δικές τους γυναίκες δεν ανήκουν στις φανατικές μουσουλμάνες με την μπούργκα (υπάρχουν και τέτοιες εννοείται), αλλά σε πανέμορφα κορίτσια που ντύνονται όπως κι εμείς, πίνουν αλκοόλ και διασκεδάζουν σε μαγαζιά που –συγγνώμη κιόλας-είναι πολύ καλύτερα από τα δικά μας.
Με τον Τζαμάλ μιλούσαμε συνεχώς, ώρες ατελείωτες και όσα είπαμε για κοινωνία, πολιτική, οικονομία, ακόμα και για τη σόουμπιζ δεν είναι δυνατόν να μεταφερθούν σε ένα ρεπορτάζ. Η συζήτησή μας πάντως δεν θα μπορούσε να μην περιστραφεί και γύρω από τη Μεσσηνία: «Επισκέπτομαι με κάθε ευκαιρία τη Μεσσηνία και μ’ αρέσει πολύ η περιοχή. Ειδικά όταν βγαίνω στην πλατεία της Πύλου νιώθω ότι είμαι ανάμεσα σε φίλους. Κάθομαι για καφέ και χαιρετάω πολύ κόσμο. Κι αυτό το ένιωσα από την αρχή. Ολοι με αγκάλιασαν πολύ θερμά από τις πρώτες φορές που πήγα εκεί. Μάλιστα στην αρχή που δεν ήξερα τη γλώσσα με προσέγγιζαν μιλώντας μου στα αγγλικά για να μην αισθάνομαι ξένος».
Γι’ αυτό το ταξίδι στο Μαρόκο θα μπορούσα να γράψω πολλές σελίδες ακόμα, αλλά είναι βέβαιο ότι αν δεν ταξιδέψετε και εσείς ως εκεί δεν θα αντιληφθείτε την αίγλη που έχει αυτή η χώρα. Πάντως σας το συστήνω ανεπιφύλακτα ως προορισμό και το μόνο που μπορώ να σας ευχηθώ είναι να σταθείτε τόσο τυχεροί στην επιλογή του ξεναγού...
Ρεπορτάζ
Μαρία Τομαρά "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" 02/06/2008
Ο Τζαμάλ είναι «πανηγύρι». Σας το λέω και εγώ με «πλήρη γνώση», καθ’ ότι τυγχάνει πρώτος μου εξάδελφος. Δεν είμαι Μαροκινός αλλά η γυναίκα του είναι πρώτη μου εξαδέλφη. Έχει αγαπήσει την Ελλάδα και την Πύλο σαν την πατρίδα του και όποτε βρεθεί στην Πύλο θα ακούσει όλη η πλατεία τα γέλια του. Την Τρίτη το βράδυ στην Πύλο τυχαία βρέθηκα με άτομα, που φιλικό τους ζευγάρι ήταν σε αυτή την εκδρομή. Τους είχαν μεταφέρει ακριβώς την ίδια εικόνα που περιγράφει η δημοσιογράφος στο ρεπορτάζ. Αξίζει πράγματι ένα ταξίδι μαζί του στο Μαρόκο.
Κώστας...
